Orfeusz w uścisku Narcyza. Antropologia żywego słowa w filmowych biografiach poetów

Abstract

Artykuł dotyczy analizy szczególnej obecności poetyckiego słowa w filmowych biografiach poetów. W pierwszej z dwóch zasadniczych części autor proponuje postrzegać ekranowe żywe słowo poezji poprzez dwie figury – Orfeusza i Narcyza – które w planie symbolicznym reprezentują napięcia pojawiające się na linii aktor–postać poety–słowo poetyckie. W odmianie gatunkowej, jaką stanowią biografie poetów, słowo poetyckie zostaje uwikłane w zasadniczą podwójność: bycia recytowanym i bycia odgrywanym. W części drugiej antropologicznie ujęte tendencje orfejsko-narcystyczne są wydobywane z analizy trzech polskich utworów filmowych: Przeznaczenia Jacka Koprowicza, Wojaczka Lecha Majewskiego i Parę osób, mały czas Andrzeja Barańskiego. Konkluzje artykułu odnoszą się do rozumienia kategorii tzw. kina poetyckiego w kontekście opisanej relacji filmu i poezji.