Прошлое и отношение к истории общины на примере избранных высказываний старообрядцев, проживающих в Польше

Abstract

The Old Believers who settled in Poland shortly after the schism in the Russian Orthodox Church in the 17th century preserved their religion, culture and language, through the ages. They were living in strict isolation practically till the first decades of the 20th century. The strongest socio-cultural changes of the community began after the 2nd World War. History and past have always constituted important elements of the Old Believers’ group identity and its collective memory. Facing the processes of language and cultural shift in the beginning of the 21st century, the members of the community still are interested in their past what has been shown on the example of the chosen interviews. The most popular motifs of the Old Believers’ narratives are: the genesis of Old Belief, relationships with Polish neighbours, the 2nd World War, period of the Peoples Republic of Poland, respect for older memebers of the community as well as nostalgia. The author is making an attepmt to analize the role of history in the collectiv memory of the Old Believers in Poland.

Staroobrzędowcy, którzy osiedlili się w Polsce wkrótce po rozłamie w rosyjskiej Cerkwi w XVII wieku, przez wieki zachowywali swoją religię, kulturę i język. Praktycznie do początków XX w. żyli w izolacji. Poważne społeczno-kulturowe zmiany stały się udziałem wspólnoty dopiero po II wojnie światowej. Historia i przeszłość zawsze stanowiły ważny element tożsamości grupowej starowierców i ich pamięci społecznej. Nawet w obliczu dokonującej się na naszych oczach zmiany językowej i kulturowej, staroobrzędowcy nie tracą zainteresowania swoją przeszłością, co zostało przedstawione na przykładzie fragmentów wybranych wywiadów. Najpopularniejszymi motywami powtarzającymi się w narracjach były: geneza ruchu staroobrzędowego, relacje z polskimi sąsiadami, okres II wojny światowej, czasy PRLu, szacunek dla starszych członków wspólnoty oraz nostalgia. Autor dokonuje próby analizy roli historii w pamięci społecznej staroobrzędowców w Polsce.