Grand Tour Tomasza, Michała i Marcina Zamoyskich z przełomu XVII i XVIII wieku

Abstract

In the second half of the 17th century travels of the Grand Tour type became very popular. Englishman Richard Lassels, as first, used designation the Great Travel (French Grand Tour ). He named in this way journeys of countrymen to France, Italy, Netherlands and Germany. Trips of this kind combined educational aspects and cognitive advantages. Travelers was descended mainly from gentry and aristocracy, studied privately or at universities and went sightseeing many cities, and admired works of art and architecture. This type of traveling arose in Western Europe, particularly in England. Also in Poland journeys called Grand Tour won the recognition very quickly. Many representatives of Polish nobles and aristocracy sent their sons into abroad travels. The main purpose of this article is to describe a course of travel of three brothers, sons of Marcin Zamoyski, province governor of Lublin and treasurer of crown, and Anna Gnińska, in the end of 17th century and in the beginning of 18th century. After the death of father, the mother took care for upbringing of sons. Tomasz Józef, and younger brothers, Michał Zdzisław and Marcin Leopold Zamoyski set off in the year 1697 on the four-year journey. They traveled to Silesia, Czech, Austria, Germany, France, England, Netherlands and Italy. They studied in Prague, Paris and Ingolstadt, and visited Vienna, Augsburg, Stuttgart, Strasbourg, Brussels, Amsterdam, Hague, Paris, Rome, London, Naples and many other cities. They came back to Poland in the end of 1701.

Podróże typu Grand Tour zyskały dużą popularność w drugiej połowie XVII wieku. Jako pierwszy użył tego terminu angielski autor Richard Lassels. Nazwał w ten sposób wyjazdy szlachty do Francji, Włoch, Holandii i Niemiec. Podróże tego rodzaju łączyły aspekty edukacyjne i poznawcze. Peregrynanci, wywodzący się przede wszystkim ze szlachty i arystokracji europejskiej, odbywali studia prywatne lub uniwersyteckie, a także zwiedzali w trakcie podróży wiele miast, gdzie podziwiali dzieła sztuki i architektury. Ten typ podróżowania narodził się w Europie Zachodniej, a w szczególności w Anglii. Także w Rzeczypospolitej szlacheckiej zdobył sobie szybko duże uznanie wśród polskiej szlachty i magnaterii. Głównym celem, który autor tego artykułu sobie postawił, jest rekonstrukcja przebiegu podróży trzech braci, synów wojewody lubelskiego i podskarbiego wielkiego koronnego Marcina Zamoyskiego i Anny z Gnińskich na przełomie XVII i XVIII wieku. Po śmierci ich ojca wychowaniem synów zajęła się matka. Tomasz Józef oraz jego młodsi bracia Michał Zdzisław i Marcin Leopold Zamoyscy wyruszyli w 1697 roku w czteroletnią podróż. Ich celem był pobyt w kilku europejskich krajach. Podróżowali po terenach Śląska, Czech, Austrii, Niemiec, Francji, Anglii, Holandii i Włoch. Studiowali w Pradze, Paryżu, Ingolstadt oraz zwiedzali Wiedeń, Augsburg, Stuttgart, Strasburg, Brukselę, Hagę, Amsterdam, Paryż, Rzym, Londyn, Neapol i wiele innych miast. Do Polski wrócili w końcu 1701 roku.