Próba Abrahama Lektura narracyjna Rdz 22

Abstract

Opowiadanie o ofiarowaniu Izaaka na samym początku nazwane jest próbą, która ze względu na treść Boskiego polecenia, przyjmuje postać złożonej fabuły, z umiejętnie budowanym napięciem i kilkoma nagłymi, nieoczekiwanymi zwrotami akcji. Jej punkt kulminacyjny przyjmuje postać rytuału składania ofiary całopalnej, lecz w postępowaniu Abrahama widoczne są znaczące odstępstwa od porządku czynności, ustalonych w przepisach kultycznych. Sugerują one, iż fabuła rozgrywa się w istocie na dwóch planach: posłuszeństwa głosowi Boga, nakazującemu ofiarować Izaaka oraz wiary w to, co niemożliwe, tj. w ocalenie syna. Odkrycie barana, uwikłanego w zaroślach przenosi znaczenie dotychczasowych wydarzeń na jeszcze inny poziom – symboliczny. W idei substytucji zostaje zachowana intencja ofiary z Izaaka, ale jednocześnie zanegowana jest jej materialna dosłowność, gdyż realizuje się ona nie przez zabicie syna, lecz zwierzęcia ofiarnego. Wreszcie przez wielce wymowną nieobecność Izaaka w drodze powrotnej fabuła wykonuje kolejny zaskakujący zwrot, przekształcając się w rytuał przejścia, w ramach którego syn rozstaje się z ojcem, aby rozpocząć własne, samodzielne i dorosłe życie. Nie jest ono możliwe bez przekazu wiary, odbywającego się w dialogu, w którym na pytanie syna, ojciec odsyła go po odpowiedź do Boga, ucząc go słuchania Jego głosu i ufnego poddania się Jego prowadzeniu.

The narrative reading of Genesis 22 consists in following meticulously the plot of the story and its manifold effects on its readers. At the same time it allows to answer a fundamental question which moves this story: how Abraham ought to comprehend God’s command to offer his only son as a burnt offering. The patriarch should be praised not for being ready to kill his son, but for submitting himself to the test, in which Isaac has retrieved his own subjectivity and become able to listen directly and personally to God’s promises. In this way God will be called not only as the God of Abraham but also as the God of Isaac.