Information on scientists´ private papers in Polish archives - the state and needs

Abstract

Spuścizny archiwalne po uczonych są w Polsce przechowywane przez różne instytucje: biblioteki, muzea i archiwa. Rozproszenie materiałów archiwalnych tego typu sprawia, że szczególnego znaczenia nabiera powszechnie dostępna informacja o papierach pracowników nauki.

Stan publikowanej informacji o spuściznach po uczonych przechowywanych w polskich archiwach w końcu XX w. nie jest zadowalający. Stwierdzenie to dotyczy przede wszystkim archiwów państwowych i uniwersyteckich. Jedynie Archiwum PAN prowadzi sukcesywne prace nad wydawaniem pomocy archiwalnych opisujących spuścizny po uczonych. Do tej pory ukazały się dwa wydania „Przewodnika po zespołach i Archiwum PAN”. Poza tym konsekwentnie na łamach „Biuletynu Archiwum PAN” publikuje inwentarze archiwalne. To sprawia, że informacje o spuściznach, podobnie jak same akta, są rozproszone.

Konieczne jest przede wszystkim zebranie informacji o wszystkich spuściznach archiwalnych przechowywanych nie tylko przez polskie archiwa, ale również przez biblioteki i muzea. Wskazane jest powołanie centrum, być może przy Archiwum PAN, które zajęłoby się tym zadaniem. Jego celem byłoby również systematyczne uzupełnianie tych informacji i ich publikacja.

Centrum musiałoby podjąć decyzję o formie udostępniania informacji o spuściznach. Możliwe jest wydawanie pomocy archiwalnych w postaci tradycyjnych publikacji. Wydaje się jednak, że najwłaściwszym sposobem upowszechniania danych o papierach uczonych są nowoczesne techniki: edycje na płytach CD i umieszczenie ich w sieci globalnej. Szczególnie ta druga możliwość gwarantuje w najbliższej przyszłości powszechny i łatwy dostęp do wszystkich zamieszczonych w sieci informacji o spuściznach pozostałych po uczonych.

The private papers of scientists are kept in Poland by various institutions: libraries, museums and archives. This private records are dissipated, that is why easily accessible information on them is so important.

The state of published information about scholars’ private papers is not satisfactory. This statement especially refers to the Polish state archives and archives of universities. The Archive of the Polish Academy of Sciences (APAS) is an exception - it is successively publishing archival finding aids describing the reserchers’ personal papers. There are two editions of „Przewodnik po zespołach i zbiorach Archiwum PAN” and in „Biuletyn Archiwum PAN” archival inventories are published. It all causes, that information on scientists’ private papers are dissipated, too.

It is necessary to collect information about all scholars’ private records, not only by archives, but also by Polish libraries and museums. It is necessary to organize a centre for collecting this information, too. Systematic completing and publishing would be its main aim.

The centre would have to choose a form of making the information available. It is possible publishing archival finding aids in a traditional form. Nevertheless it seems, that the best way would be modern techniques: CD’s and network. Especially this second possibility guarantees easy access to information on scholars’ private papers.