„Złoty wiek” Żydów w Polsce. Legenda i rzeczywistość

Abstract

Der Artikel handelt von dem sogenannten „Goldenen Zeitalter“ der Juden in Polen, also von dem 16. und der ersten Hälft e des 17. Jh. Die Auswanderung der Juden aus Westeuropa nach Polen nahm im späten Mittelalter ein massenhaft es Ausmaß an, als in diesen Ländern zahlreiche Verfolgungsaktionen und Pogrome begannen. Die polnischen Könige hingegen erließen schützende Privilegien für die Juden, die ihnen ermöglichten, sich in polnischen Städten niederzulassen. Während des 16. Jh. kam es auch in Polen zu antijüdischen Exzessen, das waren aber Einzelfälle. Erst in der ersten Hälft e des 17. Jh. ist eine wesentliche Verschlechterung der christlich-jüdischen Beziehungen zu beobachten. Die Zahl der antisemitischen Übergriff e in verschiedenen Städten, bedingt durch religiöse Feindseligkeit, stieg bedeutend an. Das „Goldene Zeitalter“ endete mit dem Ausbruch des Chmelnyzkyj-Aufstands im Jahre 1648.

The article addresses the question of the so called ‘golden age’ of Jews in Poland which took place in the 16th and the first half of the 17th centuries. The immigration of the Jewish population from Western Europe to Poland grew significantly in the Late Middle Ages owing to numerous acts of violence and pogroms aimed at Jews. Polish kings started to issue privileges protecting Jews and enabling them to settle in Polish towns. Admittedly, in the 16th century anti-Semite excesses also occurred in Poland, but their number was insignificant. It was not until the first half of the 17th century that the tension in Christian-Jewish relations exacerbated. It was then that the number of anti-Jewish incidents in various towns increased due to religious hostility. The ‘golden age’ finally came to an end when the Chmielnicki uprising broke out.

Artykuł traktuje o tzw. złotym wieku Żydów w Polsce, czyli o XVI i pierwszej połowie XVII wieku. Emigracja ludności żydowskiej z krajów Europy Zachodniej do Polski przybrała masowy charakter w późnym średniowieczu, kiedy na tych terenach zaczęło dochodzić do licznych aktów prześladowań oraz pogromów. Królowie polscy natomiast zaczęli wydawać przywileje chroniące Żydów i umożliwiające im osiedlanie się w miastach polskich. Wprawdzie w XVI wieku dochodziło również w Polsce do antyżydowskich ekscesów, były to jednak pojedyncze przypadki. Do zaostrzenia się stosunków chrześcijańsko-żydowskich doszło dopiero w pierwszej połowie XVII wieku. Wówczas znacząco zaczęła rosnąć liczba ekscesów o charakterze antyżydowskim w różnych miastach, spowodowanych wrogością religijną. „Złoty wiek“ zakończył się wraz z wybuchem powstania Chmielnickiego w 1648 roku.