Polityczna pogoń za rentą jako zagrożenie dla spójności społecznej i modernizacji (część II: Ilustracje i rekomendacje)

Abstract

Problem politycznych uwarunkowań procesów modernizacyjnych i spójnego rozwoju społecznego jest analizowany za pomocą teorii kosztów transakcyjnych. Autor twierdzi, że istotne ograniczenie dla efektywnej modernizacji, jak i budowania spójności społecznej stanowią bariery polityczne wywołane przez polityczną pogoń za rentą. Rozbudowana pogoń za rentą stając się niefonnalną instytucją, istotnie podnosi koszty transakcyjne wprowadzania pożądanych reform, obniżając tym samym skłonność polityków do podejmowania decyzji odpowiadających wyzwaniom rozwojowym. Artykuł przedstawia najnowsze przejawy pogoni za rentą w Polsce empirycznie ilustrując rozważania teoretyczne z pierwszej części tekstu. Analizowane są niepowodzenia prób odbiurokratyzowania gospodarki i przedstawiona jest hipoteza, iż źródłem niepowodzeń są wysokie, ale przez polskie nauki społeczne słabo rozpoznane, polityczne koszty transakcyjne reform. Rozważona jest - słabo rozpoznana przez badaczy - zależność między dużą skalą pogoni za rentą a niskim poziomem kapitału społecznego zaufania w Polsce. Artykuł wskazuje, że jedną z przyczyn słabego zaangażowania badaczy w rozpoznawanie mechanizmów pogoni za rentą są wysokie koszty transakcyjne prowadzenia badań w tym zakresie. Tekst kończą rekomendacje badawcze i praktyczne.