Wytyczne ONZ dotyczące Biznesu i Praw Człowieka - implementacja Krajowych Planów Działania przez Polskę i Włochy

Abstract

The question of responsibility of multinational corporations (MNC) for human rights abuses is still a hotly debated issue today. However, the core problem arises from the question whether MNC should be responsible for violations of human rights obligations because the necessity to regulate its actions not only on national, but also on international plane, is no longer challenged. Still, the problem remains how to effectively impose human rights obligations on companies. Should this be done only by national legislation, voluntary code of conducts, regulations of international organizations, international non-binding initiatives, or by binding obligations imposed by treaty? There have been various attempts to deal with the issue of the multinational corporations and human rights, on different levels. Various international or non-government organizations have addressed that issue. However, the most important and prominent initiatives were undertaken within the UN. An important UN initiative regarding business and Human Rights is the UN Global Compact, a voluntary framework for businesses that are committed to aligning their operations and strategies with ten universally accepted principles in the areas of human rights, labour, the environment and anti-corruption.

Il presente articolo affronta la questione dell’attuazione delle «Linee guida dell'ONU per l'economia e i diritti dell'uomo» tramite redazione di un piano d’azione nazionale (PAN) in Polania e Italia. Le Nazioni Unite hanno lottato in passato per colmare il divario nel diritto internazionale e trovare una risposta alla domanda: come imporre obblighi di diritti umani alle società? Dopo diversi tentativi falliti di creare standard internazionali, il cambiamento è avvenuto nel 2005, quando John Ruggie è stato nominato rappresentante speciale dell'ONU per l'economia e i diritti dell'uomo. Nel 2011, le attività condotte dal professor Ruggie sono sfociate nelle «Linee guida per l'economia e i diritti dell'uomo» che vengono lentamente adottate dagli Stati sotto forma di piani d'azione nazionali. L'obiettivo di questo contributo è quello di analizzare e confrontare il PAN adottato nel dicembre 2016 in Italia e il progetto del PAN polacco, che sarà probabilmente attuato nel 2017. In base alle nostre osservazioni, concludiamo che entrambi i PAN non dispongono di proposte costruttive e sono caratterizzati da una certa vaghezza. Il tempo mostrerà in che misura e in che modo entrambi i governi promuoveranno le loro proposte non vincolanti.

Artykuł skupia się na praktycznych metodach operacjonalizacji Wytycznych ONZ dotyczących Biznesu i Praw Człowieka poprzez implementację Krajowych Planów Działania przez Polskę i Włochy. Przez dekady, ONZ usiłowała wypełnić lukę w prawie międzynarodowym i znaleźć odpowiedź na pytanie: jak zobowiązać przedsiębiorstwa do przestrzegania praw człowieka. Po wielu nieskutecznych próbach stworzenia międzynarodowych standardów w tym zakresie, w 2005 roku wraz z wyznaczeniem Johna Ruggie’go na Specjalnego Przedstawiciela Sekretarza Generalnego ONZ ds. Biznesu i Praw Człowieka, nadeszła zmiana. W 2011 roku prace zaowocowały stworzeniem Wytycznych ONZ dotyczących Biznesu i Praw Człowieka, do przestrzegania których państwa zobowiązują się poprzez wdrażanie Krajowych Planów Działania. Celem artykuły jest analiza i porównanie włoskiego KPD, przyjętego w grudniu 2016 roku i polskiego projektu KPD, który prawdopodobnie zostanie przyjęty jeszcze w 2017 roku. Bazując na wynikach badań, Autorzy stwierdzaja, że oba KPD cechuje niejasność i brakuje w nich konstruktywnych propozycji.