Otwartość polskich czasopism indeksowanych w Directory of Open Access Journal – w kierunku modelu gratis czy libre?

Abstract

Open access to scientific content means removal of cost barriers and most of the restrictions on copyright laws. It can have a gratis dimension, where the elimination of the cost is the only manifestation of openness and usage is limited to fair use. It may also take the form of access known as libre , which, through the introduction of a license system, appoints possibilities of usage beyond fair use. The article investigates the situation of Polish research periodicals registered in the Directory of Open Access Journal for the application of license recommended in DOAJ and by Ministry of Science and Higher Education of Republic of Poland. The aim was to answer a question which model of openness – gratis or libre – is closer to Polish journal publishers.

Otwarty dostęp do treści naukowych oznacza likwidację barier cenowych i większości ograniczeń prawnoautorskich. Może mieć on wymiar gratis , gdzie likwidacja kosztów dostępu jest jedynym przejawem otwartości, a swobodne korzystanie ograniczone do dozwolonego użytku. Może także przybierać formę dostępu zwaną libre , która poprzez wprowadzenie uregulowań prawnych w postaci licencji, wyznacza możliwości użytkowania treści poza dozwolonym użytkiem. Autorka prześledziła sytuację polskich czasopism otwartych rejestrowanych w katalogu Directory of Open Access Journal w zakresie stosowania licencji rekomendowanych przez redakcję katalogu oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego szukając odpowiedzi, który z modeli otwartości bliższy jest ich wydawcom.