Protagoras u Sekstusa Empiryka (PH I 216) a platoński Teajtet

Abstract

Protagoras u Sekstusa Empiryka (PH I 216) a platoński Teajtet Dzieła Sekstusa Empiryka stanowią ważne źródło doksograficzne, zawierając m. in. fragmenty i przekazy poświęcone sofistyce. Są wśród nich omówienia poglądów Protagorasa. W świetle problemów, jakie stwarza rekonstrukcja myśli tego sofisty, warto poddać badaniu źródła i perspektywę Sekstusa, zwracając szczególną uwagę na krótkie przedstawienie tez Protagorasa zawarte w Zarysach Pyrrońskich (PH I 216). Porównując omówienie Sekstusa i przedstawienie Platona w Teajtecie, dostrzec możemy podobieństwo prezentowanych poglądów. W przekazie Seksusa podobnie jak w Teajtecie główny akcent położony jest na tezę homo-mensura, z którą wiąże się dwa inne podstawowe dla platońskiego dialogu wątki: zmienności rzeczy oraz "prywatności" spostrzeżeń. Mimo charakterystycznej dla sceptycyzmu modyfikacji strony pojęciowej, nadinterpretacji oraz wyrwania tez z dialogowego kontekstu przedstawienia obu wątków wykazują daleko idące paralele z Teajtetem. Bez względu na to, czy omówienie to jest dziełem samego Sekstusa, czy zaczerpnięte zostało z jakiegoś wcześniejszego źródła mającego charakter sceptycznej "ściągawki", możemy na jego podstawie wnioskować, że dialog Teajtet uważany był w późnej starożytności za wiarygodne źródło informacji na temat poglądów Protagorasa. Należy jednak podkreślić, że przekaz Sekstusa stanowi jedynie interpretację treści zawartych w platońskim Teajtecie i – wbrew praktyce wielu uczonych - nie może być brany pod uwagę jako niezależne źródło wiedzy o myśli Protagorasa.