O dobru bez uprzedzeń. Esej z elementami etyki przekonań

Abstract

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu pozapoznawczej wartości przekonań moralnych. Autor analizuje przykład obrony przekonania, iż wyrządzone innym dobro zawsze wraca do osoby, dzięki której zaistniało ono w świecie. Zasady tej broniła uczestniczka zajęć z etyki, wbrew opinii pozostałych osób z grupy zajęciowej. Odpowiedź na pytanie, czy studentka miała prawo żywić i głosić przekonanie, którego nie potrafiła uzasadnić, przedstawiona jest w kontekście stanowisk filozoficznych Williama K. Clifforda oraz Williama Jamesa. Autor opowiada się za rozwiązaniem tego drugiego: nie tylko mamy prawo żywić przekonania moralne, które przyjmujemy na wiarę, ale nawet nie możemy tego typu przeświadczeń uniknąć. Niektóre przekonania moralne, choć są niedowiedliwe, są warte zachowania, ponieważ mogą przyczyniać się do poprawy świata, w którym żyjemy.

The main subject of the article is a question of non-cognitive value of moral beliefs. Author analyses an example of the defence of the hopeful moral belief (called “the principle of returning good”) presented by a student during the courses of ethics, and shows the problem of value of this belief in the light of philosophical statements of William K. Clifford and William James. Finally, the author supports the view of the latter and argues that there are beliefs that cannot be empirically verified, but at the same time they answer urgent moral questions that cannot be postponed because of their existential and moral importance. Although the student was not able to prove that “the principle of returning good” governs our moral life, she has a right to hold that belief.