Mit w kulturze i literaturze – perspektywa antropologiczna

Abstract

Celem artykułu jest zarysowanie typowych cech światopoglądu mitycznego (tzw. myślenie magiczne) występujących niegdyś w kulturach tzw. tradycyjnych, a zauważalnych w kulturze współczesnej, m.in. w literaturze. Pewne bowiem cechy konstrukcji utworów literackich, tj. paralelizm, symbolizm, przeczucie sacrum w micie znajdują swoje korzenie i zrozumienie. Cechy mitycznego światopoglądu z właściwa mu płynnością są zauważalne zarówno w społecznościach tradycyjnych jak i cywilizowanych. Za mityczne można uznać tendencje ujednolicające obecne w kulturze masowej. Literackie łączenie światów operujące symbolem oraz wprowadzające w zaświaty poradniki często zdradzają tęsknoty rajskiego mitu.

Certain features of the mythical outlook, characterized by its fluidity, may be noticed not only in traditional but also in civilized communities. It is for instance the Polish folk culture on the threshold of the 19th and 20th centuries that is dominated by mythical thinking. Unifying tendencies noticeable in mass culture may also be regarded as mythical ones. What is more, the convergence of different worlds present in literature and operating on symbols as well as guides initiating into the mysteries of the other world are frequently marked by a longing for the paradisiacal myth.