Jak gender studies wpływa na przyszłość bibliotek akademickich? Wizja biblioteki uniwersyteckiej według Roberta Darntona

Abstract

Artykuł jest próbą rekonstrukcji poglądów Roberta Darntona (profesora, dyrektora Biblioteki Uniwersytetu Harvarda) dotyczących książki, biblioteki, publikacji naukowych oraz ich niedalekiej przyszłości. Darnton odszyfrowuje błędne koło, w jakim znaleźli się ludzie nauki – bibliotekarze, naukowcy, wydawcy monografii. Swoista matnia zaczyna się od wysokich cen czasopism. Biblioteki płacąc za dostarczanie publikacji ciągłych, nie mają już pieniędzy na zakup monografii. A skoro nikt – nawet książnice – nie kupują prac naukowych, to wydawcy nie chcą ich wydawać, bo to nie przynosi im zysku. Swoisty chocholi taniec może przerwać tylko zmiana światopoglądowa, tj. przejście naukowców na publikowanie w otwartych źródłach. Publikacje naukowe, wydawane przez konsorcja wydawnicze, powstają dzięki państwowym grantom, z pieniędzy publicznych, a dla podatników są niedostępne. Biblioteki muszą same opłacać dostęp do prac swoich czytelników-profesorów. Taki stan rzeczy budzi sprzeciw intelektualistów, którzy postanowili udostępniać swoje artykuły na otwartych licencjach. Gdyby w ślad za nimi poszły także uczelnie oraz instytucje naukowe, możliwy byłby rozwój badań niezależnych, nie pozostających w zasięgu finansowania przez sektor przemysłowy czy gospodarczy, badań humanistycznych, które były by kwintesencją nauki.