Architektury kognitywne, czyli jak zbudować sztuczny umysł

Abstract

Architektury kognitywne (AK) są próbą stworzenia modeli komputerowych integrujących wiedzę o działaniu umysłu. Ich zadaniem jest implementacja konkretnych schematów działania funkcji poznawczych umożliwiająca testowanie tych funkcji na szerokiej gamie zagadnień. Wiele architektur kognitywnych opracowano w celu symulacji procesu komunikacji pomiędzy człowiekiem i złożonymi maszynami (HCI, Human-Computer Interfaces), symulowania czasów reakcji oraz różnych psychofizycznych zależności. Można to do pewnego stopnia osiągnąć budując modele układu poznawczego na poziomie symbolicznym, z wiedzą w postaci reguł logicznych. Istnieją też projekty, które próbują powiązać procesy poznawcze z aktywacją modułów reprezentujących konkretne obszary mózgu, zgodnie z obserwacjami w eksperymentach z funkcjonalnym rezonansem magnetycznym (fMRI). Dużą grupę stanowią architektury oparte na podejściu logicznym, które mają na celu symulację wyższych czynności poznawczych, przede wszystkim procesów myślenia i rozumowania. Niektóre z projektów rozwoju architektur poznawczych skupiają większe grupy badawcze działające od wielu dziesięcioleci. Ogólnie architektury kognitywne podzielić można na 3 duże grupy: architektury symboliczne (oparte na funkcjonalnym rozumieniu procesów poznawczych); architektury emergentne, oparte na modelach koneksjonistycznych; oraz architektury hybrydowe, wykorzystujące zarówno modele neuronowe jak i reguły symboliczne. W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie architekturami inspirowanymi przez neurobiologię (BICA, Brain Inspired Cognitive Architectures). Jak sklasyfikować różne architektury, jakie wyzwania należy przed nimi postawić, jak oceniać postępy w ich rozwoju, czego nam brakuje do stworzenia pełnego modelu umysłu? Krytyczny przegląd istniejących architektur kognitywnych, ich ograniczeń i możliwości pozwala na sformułowanie ogólnych wniosków dotyczących kierunków ich rozwoju czego nam brakuje do stworzenia pełnego modelu umysłu? Krytyczny przegląd istniejących architektur kognitywnych, ich ograniczeń i możliwości pozwala na sformułowanie ogólnych wniosków dotyczących kierunków ich rozwoju oraz wysunięcie własnych propozycji budowy nowej architektury.