„Stań na ramionach gigantów”, czyli uczeń zdolny jako problem wychowawczy

Abstract

W artykule przybliżono problemy zagrożeń rozwojowych ucznia zdolnego. W części wstępnej omówiono pojęcie oraz koncepcje zdolności wybranych autorów. Podano charakterystykę osób zdolnych ze szczególnym zwróceniem uwagi na problemy rozwoju społecznego i emocjonalnego. Wskazano na zaburzenia rozwojowe osób wybitnie zdolnych, takie jak: dyssynchronia i asynchronia. Opisano syndrom nieadekwatnych osiągnięć oraz przyczyny jego powstawania spowodowane m.in. kontekstem kulturowym, ekonomicznym, środowiskiem szkolnym i rodzinnym a także czynnikami związanymi z osobowością ucznia. W artykule znajduje się ponadto omówienie badań prowadzonych w kontekście nauczycieli uczniów zdolnych, przegląd koncepcji opieki psychologicznej, pedagogicznej oraz doradztwa zawodowego dla uczniów zdolnych.

The article describes the problems of developmental risks for gifted students. In the introductory part, the notion and concepts of giftedness provided by selected authors are discussed. It also describesgifted people with special attention given to the problems of their social and emotional development. The author points to developmental disorders that occur in highly gifted people, such as dyssynchrony andasynchrony. The article also describes a syndrome of inadequate achievements and the reasons for its occurrence brought about by – among other things – the cultural and economic context, school, family, and thefactors connected with the student’s personality.In addition, the article discusses research on teachers of gifted students, and reviews the concepts of psychological and educational care, and career counseling for gifted students.