Problemy zespołowości materiałów archiwalnych wytworzonych przez urzędy stanu cywilnego w latach 1874-1945

Abstract

W 1874 r. na terenie prowincji Prusy Zachodnie utworzone zostały świeckie urzędy stanu cywilnego. W 1876 r. zostały one wprowadzone na terenie całego Cesarstwa Niemieckiego. Urzędnikami stanu cywilnego w miastach byli burmistrzowie, a na terenie gminy jeden z członków jej zarządu. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w wyniku I wojny światowej i przejęciu administracji terenów byłego zaboru pruskiego, władze Rzeczpospolitej podtrzymały istnienie urzędów, nie wprowadzając zasadniczych zmian w ich organizacji i funkcjonowaniu. Zasadnicza zmiana organizacji USC nastąpiła dopiero w 1936 r., gdy utworzone zostały nowe obwody urzędów. Kolejną zmianę przyniosła okupacja niemiecka. Prawdopodobnie w październiku 1939 r. Niemcy wprowadzili własną organizację USC funkcjonującą aż do 1 stycznia 1946 r. Kolejne zmiany organizacyjne, spowodowały znaczne komplikacje przy ustalaniu granic zespołów archiwalnych wytworzonych przez urzędy stanu cywilnego. W artykule, autor omawia przemiany organizacyjne sieci USC oraz wynikające z nich problemy dla metodyki archiwalnej, a na zakończenie proponuje sposoby postępowania przy rozgraniczaniu zespołów wytworzonych przez urzędy.