Rozwój zakonów żeńskich na ziemiach polskich w okresie potrydenckim- wybrane zagadnienia

Abstract

Okres od drugiej połowy XVI wieku do końca XVIII wieku (do zaborów), był czasem dynamicznego rozwoju żeńskiego życia zakonnego. Proces ten można śledzić dwutorowo. Z jednej strony przez około dwa stulecia powstawały nowe fundacje istniejących już od średniowiecza zakonów. Poza tym powstawały nowe fundacje zakonne, które były owocem rozprzestrzeniania się wspólnot zakonnych założonych w epoce nowożytnej. Dotyczy to zarówno zakonów sprowadzonych w granice państwa polskiego, jak i tych powołanych do istnienia na naszych ziemiach. Najbardziej zasłużoną badaczką żeńskiego życia zakonnego w Polsce w epoce nowożytnej jest benedyktynka z klasztoru w Żarnowcu s. Małgorzata Borkowska. W niniejszym artykule będziemy często odwoływać się do wyników jej bogatych badań, w tym szczególnie w kontekście wyników prac nad benedyktynkami reformy chełmińskiej . Przypomnijmy, że w średniowieczu na ziemiach, które znajdowały się w różnych okresach w granicach państwa polskiego spotykamy ponad 50 żeńskich klasztorów. Pośród nich odnotowujemy wspólnoty: benedyktynek, brygidek, cysterek, dominikanek, duchaczek, klarysek oraz norbertanek. Poza tym istniały domy wspólnot tercjarek i beginek, które niestety często trudno uchwycić źródłowo, gdyż niejednokrotnie istniały tylko przez pewien czas .