Duszący dym odpalonych rac. O wyzwaniach w etnografii subkultury kibiców piłkarskich

Abstract

Artykuł traktuje o perypetiach etnograficznych, czyli kłopotliwych sytuacjach terenowych, dylematach metodologicznych, etycznych i technicznych w toku eksploracji świata zaangażowanych kibiców holenderskiej drużyny piłkarskiej FC Twente Enschede. Z myślą o usprawnieniu działań badaczy podejmujących w przyszłości podobnie niełatwe zadania etnograficzne wskazuje się tu wielowymiarowe konsekwencje badania subkultury kibiców piłkarskich. Narracja zogniskowana jest na czterech kwestiach. Pierwsza to trudności z akcesem do wspólnoty kibiców piłkarskich. Druga to niebezpieczeństwa (fizyczne, emocjonalne i prawne) związane z doświadczaniem wspólnoty meczowej i pozameczowej. Kwestia trzecia to konsekwencje tak radykalnej etnografii dla tożsamości badacza, wynikające z prowadzenia badań w trybie „pełnego zanurzenia”. Kwestia czwarta to wpływ trzech pierwszych trudności (uzyskiwania dostępu do zamkniętej grupy, niebezpieczeństw pełnego zaangażowania w działania grupy i przemian w obrębie tożsamości „zanurzonego”) na wewnętrzną trafność i zewnętrzną rzetelność opisu etnograficznego.