Prawo autorskie i jego ograniczenia dla polskich bibliotek cyfrowych

Abstract

Autorka wyjaśnia, jakie bariery prawne powodują, że tak trudno buduje się biblioteki cyfrowe, repozytoria naukowe, przekonuje autorów i wydawców do upublicznienia jak największej liczby dzieł naukowych w Internecie. Omawia historyczne powody, dla których prawo autorskie powstało i obecne, które powodują, że kolejne nowelizacje nie sprzyjają otwarciu a raczej przedłużaniu czasu ochrony prawnej dzieł. Ważnym zagadnieniem w referacie jest domena publiczna i konieczność jej ochrony dla dobra wszystkich oraz znalezienie równowagi między prawami twórców, dostawców treści i użytkowników tych dóbr. Dlatego autorka porusza ważną kwestię reformy prawa autorskiego i wskazuje kierunki zmian. Podstawą reformy powinna być umowa społeczna, zakładająca sprawiedliwe uwzględnienie interesów wszystkich stron, a przede wszystkim twórców i użytkowników. Te dwie role zaczynają się zlewać: twórca jest bardzo często jednocześnie użytkownikiem i odwrotnie. Prawo autorskie powinno być narzędziem, które wykorzystywane w zrównoważony sposób może służyć interesowi publicznemu. Autorka przestawia praktyczne przykłady złego funkcjonowania prawa ograniczającego innowacyjność i zakres dzielenia się wiedzą i kulturą.

The author explains the legal barriers that make to build digital libraries, repositories of scientific so hard, argues authors and publishers to make public of scholarly works on the Internet. Discusses the historical reasons for which copyright was created and present situation, which make that new amendments are not conducive to the openess. An important issue in the paper is public domain and the need to protect it for the good of all and to find a balance between the rights of creators, content providers and users. Copyright should be a tool to be used in a sustainable way to serve the public interest. The author presents the practical examples of the wrong law limiting the scope of innovation and the sharing of knowledge and culture.