Asymetryczna addycja dietylocynku do aldehydów katalizowana terpenowymi amino alkoholami

Abstract

Jednym z najważniejszych kierunków nowoczesnej syntezy organicznej jest rozwój katalitycznych reakcji enancjoselektywnych prowadzących do związków o wysokiej czystości enancjomerycznej.[1] Enancjoselektywna addycja związków metaloorganicznych do aldehydów, której produktami są optycznie czynne alkohole drugorzędowe jest jedną z tego typu reakcji. Chiralne alkohole drugorzędowe są składnikami wielu związków naturalnych, związków biologicznie aktywnych oraz związkami pośrednimi w syntezach innych grup funkcyjnych. Spośród związków metaloorganicznych, katalizowana chiralnymi amino alkoholami addycja związków cynku, szczególnie dietylocynku, należy do najefektywniejszych metod syntezy alkoholi drugorzędowych.[2] Opracowano szereg zróżnicowanych strukturalnie optycznie czynnych amino alkoholi stosowanych z powodzeniem w addycjach dietylocynku. Ważną grupę pośród opracowanych chiralnych ligandów stanowią pochodne monoterpenów, począwszy od 3-exo-dimetyloaminoizoborneolu opracowanego przez Noyoriego[3], przez pochodne apopinanu[4], na aziridynylowych alkoholach z tlenku limonenu kończąc.[5] W prezentowanych badaniach przeprowadzono syntezę amino alkoholi z 2- i 3-karenu z trzeciorzędową grupą aminową oraz zastosowano je w reakcjach addycji dietylocynku do aldehydów aromatycznych, aldehydu cynamonowego i aldehydów alkilowych. W celu określenia nadmiarów enancjomerycznych otrzymanych alkoholi przygotowano wzorce racemicznych 1-podstawionych 1-propanoli, do analiz chromatograficznych na chiralnych kolumnach GC i HPLC, w reakcjach aldehydów z bromkiem etylomagnezowym. Zbadano również wpływ struktury amino alkoholi oraz aldehydów na enancjoselektywność reakcji addycji dietylocynku.