Pożądanie, wstyd i obsceniczność w interpretacji Rogera Scrutona i Karola Wojtyły/Jana Pawła II

Abstract

W artykule przedstawiono podstawowe założenia koncepcji obsceniczności dwóch znaczących współczesnych myślicieli: Rogera Scrutona oraz Karola Wojtyły/Jana Pawła II. Punkt wyjścia stanowi opis intencjonalnej struktury pożądania seksualnego, którego dostarczył Scruton, oraz przeprowadzone przez obu autorów fenomenologiczne analizy doświadczenia wstydu płciowego. Pożądanie cechuje ujednostkawiająca, ucieleśniająca, epistemiczna i międzyosobowa intencjonalność, która istotnie odróżnia sposób funkcjonowania seksualności człowieka od sposobu dokonywania się czynności płciowych wszelkich innych istot żyjących. Ludzka seksualność przynależy z istoty do płaszczyzny ja-ty, a rola samoświadomego, wolnego i odpowiedzialnego podmiotu jest nieusuwalna. Każda próba pominięcia perspektywy podmiotu, sprowadzenia seksualności na pozycję czysto przedmiotową nosi znamię obsceniczności. Pożądanie, które konstytuuje się z pogwałceniem prawideł fundujących relacje pomiędzy dojrzałymi osobami, wykazuje cechy perwersji. Zaproponowane przez obu autorów rozróżnienia umożliwiają krytyczną interpretację szerokiego pola kultury, w której pojawia się człowiek jako istota seksualna.