Artykuł wpisuje się w nurt opisu języka religijnego doby renesansu. Zwrócono w nim uwagę na tematykę literatury reformacyjnej i kontrreformacyjnej (katolickiej), jej wymiar wspólnotowy, mający na celu scalanie wspólnoty wierzących oraz opisano służące temu celowi zabiegi językowe i środki perswazyjne. Bazą materiałową są trzy XVI-wieczne teksty, reprezentujące dwa odłamy chrześcijaństwa – katolicki i protestancki (kazania na dzień Wniebowzięcia NMP Piotra Skargi i Piotra Artomiusza z 1595 r.) i islam (sura Koranu pt. Wzniesione krawędzie w tłumaczeniu Tatarów WKL, XVI wiek). Analizie poddano strukturę zabytków, wykładniki dialogiczności oraz językowe środki perswazji, na które składa się m.in. słownictwo wartościujące, dyrektywne i środki stylistyczne.
The paper comprises a description of the religious language used in the Renaissance. It addresses the topic of the literature of Reformation and Counter-Reformation (Catholic Revival) periods and its significance as a uniting force for a given community of believers. Moreover, the paper describes the linguistic solutions and means of persuasion used to achieve that purpose. The study material are three sixteenth-century texts: two that originated in two Christian denominations – Catholic and Protestant ones (sermons published by Piotr Skarga and Petrus Artomius on the occasion of the Assumption Feast of Mary the Virgin in 1595) and one that derives from Islam (Surah 7 of the Quran “The Heights” translated by the Tatars of the Grand Duchy of Lithuania, 16th century). The analysis covers the structure of these historical texts, the exponents of dialogue and the linguistic means of persuasion which include, among others, evaluative and directive language as well as stylistic devices.
