Wiejskie organizacje pozarządowe 20 lat po rozszerzeniu Unii Europejskiej. Przegląd wybranych wskaźników odporności [w:] Polska wieś i polskie rolnictwo 20 lat w Unii Europejskiej, red. Paweł Chmieliński, Grzegorz Gorzelak, Warszawa 2024, s. 393 - 412

Abstract

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej stało się jednym z ważniejszych impulsów przyczyniających się do rozwoju zorganizowanych form działalności obywateli, w tym takich, które są nakierowane na rozwój lub ochronę obszarów wiejskich i wsi, jej przyrody, krajobrazu, kultury, historii, społeczności, polityki czy ekonomii. W unijnej polityce społecznej i rozwoju regionalnego czy szeroko zakrojonej Wspólnej Polityce Rolnej istotną rolę odgrywają organizacje pozarządowe, które – niekiedy na wyrost – są traktowane jako emanacja społeczeństwa obywatelskiego, społeczności lokalnej czy po prostu głos mieszkańców wsi. Dzięki wsparciu polityk unijnych, krajowych, regionalnych i lokalnych wraz z wpisanymi w nie mechanizmami rozwoju, programami wsparcia i finansowymi transferami powiększyła się przestrzeń działania III sektora. Aktualnie na obszarach wiejskich jest zarejestrowanych ok. 25 tys. organizacji pozarządowych (Charycka i in. 2020). Lokalne stowarzyszenia, fundacje, koła gospodyń wiejskich, uczniowskie kluby sportowe, kluby seniora, ochotnicze straże pożarne czy grupy działania – niezależnie od swojej formy organizacyjnej – stanowią istotne elementy funkcjonowania wiejskich społeczności.