Potencjał wykorzystywania muzealnych zasobów cyfrowych w badaniu dziedzictwa kulturowego : kilka refleksji

Abstract

Artykuł stanowi próbę wskazania na potencjał wykorzystania zasobów cyfrowych muzealnictwa polskiego w zakresie upowszechniania wiedzy o dziedzictwie kulturowym oraz wskazuje wybrane problemy, które wpływają na ich ograniczenie. Na podstawie przeglądu dostępnych w Internecie katalogów polskich zasobów muzealnych, literatury tematu oraz na podstawie omówienia działalności dwóch amerykańskich platform cyfrowych (Smithsonian Learning Lab oraz bazy MET) dokonano przeglądu obszarów w zakresie wykorzystywania dziedzictwa cyfrowego do działań edukacyjnych i naukowych, nie ograniczających się tylko do udostępniania katalogów, ale dających użytkownikowi „cyfrowego muzeum” narzędzia do wykonywania różnego rodzaju analiz czy przygotowywania e-learningu, tworzenia kolekcji cyfrowych, a na ich podstawie – wystaw wirtualnych. Wskazano również na problem przemian w funkcji muzeów pod wpływem rozwoju technologicznego oraz potencjał dla nowych obszarów z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego, związanych z ucyfrowieniem. Przemiany te dokonały się w sferze komunikacji z odbiorcą, poprzez upowszechnianie wiedzy za pośrednictwem muzealnych platform cyfrowych stwarzając pole do działań partycypacyjnych. Polskie muzea, w odróżnieniu od amerykańskich, borykają się z problemem niedostatecznego wsparcia finansowego działań digitalizacyjnych, co wpływa na liczne ograniczenie np. w zakresie standaryzacji metadanych i wymiany danych, a w dalszej kolejności przetwarzania za pośrednictwem dedykowanych narzędzi cyfrowych (choć podejmowane są działania na rzecz budowy międzymuzealnych platform wymiany informacji np. dMuseion, e-muzea).Na podstawie doświadczeń bibliotek, archiwów i muzeów polskich i zagranicznych, w ramach projektu „Muzeum w polskiej kulturze pamięci (do 1918 r.): wczesne instytucje muzealne wobec muzeologii cyrowej” opracowany został system bazodanowy, który ma na celu upowszechnianie wiedzy o kształtowaniu się i funkcjonowaniu instytucji muzealnych, powstałych przed 1918 r. Portal, z założenia, ma na celu dostarczenie źródeł o początkach muzealnictwa na danych ziemiach polskich oraz źródeł wiedzy o ich oddziaływaniu i kształtowaniu kultury pamięci, w formie systemu bazodanowego, a także narzędzi do ich analizowania i rozwijania bazy wiedzy w oparciu o crowdsourcing.