Czy zasadne byłoby zlikwidowanie uznania administracyjnego przy wydawaniu decyzji przez organy podatkowe?

Abstract

Kwestia uznania administracyjnego przy wydawaniu decyzji przez organy podatkowe wzbudzała i będzie wzbudzać wiele kontrowersji. Wśród wybitnych przedstawicieli polskiej doktryny i orzecznictwa coraz częściej pojawiają się głosy krytyczne wobec uznania administracyjnego przy wydawaniu ww. decyzji. Postuluje się nawet zlikwidowanie uznania administracyjnego. Podkreśla się, że racjonalizacja postępowania podatkowego wymaga jednocześnie całkowitego odejścia od możliwości wydawania przez organy podatkowe decyzji w ramach uznania administracyjnego. Kwestię uznania administracyjnego przy wydawaniu decyzji przez organy podatkowe należy rozpatrzyć i dokładnie przeanalizować tym bardziej, że 1 stycznia 2020 roku prawdopodobnie wejdzie w życie nowa ordynacja podatkowa. Obecni ustawodawcy, tworząc nowe akty prawne, nie powinni bowiem powielać błędów swoich poprzedników, lecz wyciągać wnioski i tworzyć prawo tak, aby było ono z jednej strony coraz doskonalsze i łatwiejsze do przyswojenia dla podatników, płatników i inkasentów, a z drugiej strony – aby organy podatkowe nie miały problemów związanych ze stosowaniem nowych przepisów. Roztropność ustawodawcy w tworzeniu nowych przepisów i norm prawa podatkowego jest koniecznością. Niestety często nowe rozwiązania związane z podatkami są wprowadzane pochopnie w celu osiągnięcia doraźnych efektów, bez uwzględnienia szerszej perspektywy. Organy publiczne żyją dzięki podatnikom i winny mieć na uwadze chociażby wagnerowskie zasady o ochronie źródeł opodatkowania. Podatek musi być dostosowany do zdolności jego poniesienia przez podatnika. Działalność podatkowa naruszająca granice podatkowe wywołuje ,,prawo rosnących oporów podatkowych”. Władza państwowa nie może niszczyć własności ani jej wyczerpywać poprzez nadmiar podatków i ciężarów publicznych. Możliwe jest jedynie jej ograniczenie dla dobra ogółu. Zatem w dziedzinie spraw podatkowych oprócz ustrojowych standardów politycznych, ekonomicznych i społecznych przywiązywać wagę należy także do klarownych zasad etycznych. Ponadto istotne jest również wyeliminowanie wszelkich możliwości nadużywania prawa zarówno przez organy podatkowe, jak i podmioty, na których ciąży obowiązek podatkowy. W obecnie obowiązującym systemie podatkowym procedura jest bowiem bardzo rozbudowana, kosztowna, mało efektywna. Cyt. „Konieczne jest zatem wprowadzenie takich zmian w przepisach prawa podatkowego, aby z jednej strony procedury podatkowe nie mogły być wykorzystywane do odwlekania wykonania zobowiązań podatkowych, a z drugiej – aby podatnik nie był przymuszany do wykonania zobowiązania, które zostało określone (ustalone) decyzją wydaną bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa”. Celem niniejszego artykułu jest rozważenie zasadności zlikwidowania uznania administracyjnego przy wydawaniu decyzji przez organy podatkowe na gruncie przepisów powszechnie obowiązujących na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Autor zamierza zrealizować swoje zamierzenie poprzez analizę poglądów wybitnych przedstawicieli doktryny i orzecznictwa.