Emigrejtan. Zygmunt Nowakowski jako publicysta Drugiej Emigracji

Abstract

Zygmunt Nowakowski (właśc. Zygmunt Tempka, 1891–1963) był jednym z uchodźców września 1939 r., którzy nigdy nie wrócili już do kraju. Autor m.in. bestsellerowego "Przylądka Dobrej Nadziei", aktor i reżyser, doktor filologii polskiej, felietonista m.in. „Ilustrowanego Kuriera Codziennego” wybrał emigrację i pozostał jej wierny aż do śmierci w 1963 r. Był jedną z ikon „polskiego Londynu”, symbolem tzw. emigracji niezłomnej i nieprzejednanej. Zaangażowaną postawą pisarską, wyrazistymi poglądami i szeroką działalnością organizacyjno-kulturalną Nowakowski współtworzył etos emigranta, który swój pobyt na obczyźnie pojmuje jako formę sprzeciwu wobec jałtańskim postanowieniom, a także rodzaj walki o niepodległą Polskę. Minęło pół wieku od śmierci Zygmunta Nowakowskiego, a mimo to jego powojenna publicystyka nie doczekała się ani jednego przedruku na ziemiach polskich. Opublikowano tylko wybrane wspomnienia o Krakowie oraz fragment korespondencji. Nasza wiedza o emigracyjnej publicystyce "Lajkonika na wygnaniu" jest wciąż niepełna i nierzadko uproszczona. Ten stan rzeczy mogłoby odmienić wydanie przynajmniej wyboru artykułów Nowakowskiego, zwłaszcza tych, które drukował w londyńskich „Wiadomościach”, jak również publicystycznych broszur, choćby "Na przystanku. List do nieznanego przyjaciela płynącego do Anglii" czy "Z księgi zażaleń pielgrzymstwa polskiego".