Zabytki na podłożu papierowym jako środowisko życia mikroorganizmów

Abstract

Papier stanowiący podłoże zabytkowych książek, archiwaliów i dzieł sztuki jest wrażliwy na atak grzybów i bakterii, jeśli zawiera więcej niż 8% wody. Mikroorganizmy niszczące papier pochodzą głównie z gleby, z której są podrywane przez ruchy powietrza, a następnie unoszone w powietrzu w postaci tzw. bioaerozolu. Cząstki bioaerozolu z mikroorganizmami mogą wnikać do wnętrza magazynów bibliotecznych, archiwalnych lub muzealnych i opadać na zbiory jako kurz. W razie zawilgocenia zbiorów zarodniki grzybów i przetrwalniki bakterii zaczynają rozwijać się, tworząc kolonie i powodując zniszczenia papierowego podłoża zabytków poprzez wydzielanie enzymów, w tym celulaz, i związków barwnych, powodujących zaplamienia. W zaawansowanym stadium destrukcji papier staje się cieńszy, powstają ubytki, niekiedy resztki kartek kruszą się lub sklejają.

Paper which constitutes a support of historic books, archives and works of art is susceptible to the attack of fungi and bacteria when it contains more than 8% water. Microorganisms deteriorating paper originate from soil, from which they are lifted by air movements and then carried away in the air in the form of a bioaerosol. The particles of bioaerosol carrying the microorganisms are able to penetrate the interiors of store-rooms in libraries, archives and museums and accumulate on collections as dust. In case of moistening of collections fungal and bacterial spores start to develop colonies leading to deterioration of paper support through the excretion of enzymes, including celulases, and colourful compounds, which cause stains. At an advanced stage of destruction paper becomes thinner, defects in paper are visible and sometimes the scraps of pages crumble or are stuck together.