Spinoza według Karla Jaspersa

Abstract

Die Großen Philosophen Karla Jaspersa to późna praca zawierająca autorski, osobisty wybór i uszeregowanie myślicieli, nie mające nic wspólnego z akademicko-podręcznikowym wykładem dziejów filozofii. Ideą przewodnią jest tu namysł nad ludzką wielkością, przejawiającą się w dziejach filozofii jako osobowy wzór człowieczeństwa, inspirujące sposoby filozofowania, źródłowa myśl metafizyczna i przykłady twórczej systematyki. Wśród metafizyków „źródłowych” Jaspers umieścił Spinozę, przedstawiając jego filozofię w kontekście egzystencjalnym. To niezwykłe odczytanie staje się czytelne dopiero po zestawieniu treści rozdziału „Spinoza” z uwagami, zawartymi we Wprowadzeniu do Die Großen Philosophen , które zwykle pomija się w różnych częściowych edycjach dzieła Jaspersa.

Die Großen Philosophen is a late work by Karl Jaspers based on his individual selection and order of thinkers, quite different from the one offered in an academic lecture on the history of philosophy. The main idea of the work is to consider human greatness which finds its expression in the history of philosophy in a form of a one’s own personal experience and a model of humanity which inspires various ways of philosophising, a source metaphysical thought, and an example of creative systematics. Jaspers places Spinoza among “source” metaphysicians and presents his philosophy in the existential context. This unusual interpretation becomes comprehensible only when the content of the chapter on Spinoza is read in contrast to the context of remarks included in the introduction to Die Großen Philosophen which is usually omitted in partial editions of the work by Jaspers.