LIBERTARIANIZM I TEORIA PRAW PODMIOTOWYCH

Abstract

Artykuł podejmuje problem założeń libertariańskiej teorii sprawiedliwości w zakresie teorii praw podmiotowych. Tekst stawia tezę, iż libertarianizm presuponuje Teorię Woli w analizie uprawnień. Argumentacja stawianej tezy przebiega na sześciu płaszczyznach: (1) libertariańskiego pojęcia praw własności prywatnej; (2) identyfikowanej przez libertarianizm funkcji praw własności prywatnej; (3) libertariańskiego uzasadnienia praw własności prywatnej; (4) wąskiego charakteru libertariańskiej teorii politycznej; (5) libertariańskich zasad sprawiedliwej dystrybucji praw własności prywatnej; (6) libertariańskiego modelu ładu politycznego. Artykuł wskazuje, iż poza tym, że Teoria Woli dostarcza analitycznego wyjaśnienia libertariańskiej teorii sprawiedliwości na wszystkich tych płaszczyznach, jej konkurentka, czyli Teoria Interesu, nie jest w stanie wygenerować takiej artykulacji bez szeregu arbitralnych założeń ad hoc i dlatego pozostaje niekompatybilna z libertarianizmem.The present paper raises a question about what analytical theory of rights is entailed by the libertarian theory of justice. The paper hypothesises that libertarianism presupposes or at least endorses the Will Theory of rights. This thesis is then discussed with reference to the following key points: (1) libertarian concept of private property rights; (2) function of libertarian private property rights; (3) justification of libertarian private property rights; (4) thin character of libertarian theory; (5) libertarian principles of just distribution of property rights; (6) libertarian vision of political order. It is demonstrated that the Will Theory of rights allows for the adequate analytic explanation of the libertarian theory of justice on all counts. Besides, it is argued that the competitive theory of rights, namely the Interest Theory is unable to provide libertarianism with such an explanation without help of substantive and ad hoc assumptions.