Refleksja jako podstawa podmiotowości. Według antropologii Paula Freirego

Abstract

Artykuł dotyczy kwestii refleksji jako warunku budzenia się podmiotowości człowieka w antropologicznej wizji Paula Freirego. Budzenie świadomości jako jedno z kluczowych pojęć wypracowanych przez brazylijskiego pedagoga jest rozumiane w niniejszym tekście jako budzenie podmiotowości ludzkiej. Podmiotem jest osoba rozumiejąca kulturę, w której żyje, i nawiązująca z nią relacje, w przeciwieństwie do osoby, która jest przekonana, że jest biernym elementem natury. W tekście jest analizowana różnica między naturą i kulturą w ujęciu antropologii Freirego. Następnie pokazane jest znaczenie edukacji jako głównego czynnika służącego budzeniu świadomości. Artykuł zamyka krótkie przedstawienie wielowątkowych inspiracji myśli Freirego dla pedagogiki.

The article deals with a question of reflexion as a condition for the awakening of human empowerment, in Paulo Freire’s anthropological view. The awakening of conscience as one of the key concepts worked out by the Brazilian pedagogue, is conceived here as the awakening of human empowerment. A subject is a person who understands culture in which he/she lives and with which he/she establishes relationships. The opposite attitude characterizes a person who believes that he/she is a mere passive element of nature. A difference between nature and culture, as defined by Freire, is also analyzed in the text. Then, the value of education as the main factor contributing to the awakening of conscience is shown. The article is concluded with a short presentation of the multi-layered Freirean inspirations for pedagogy.