Św. Józef patron kościołów zakonnych w Polsce ok. 1772 roku

Abstract

Jednym z przejawów kultu świętych są patrocinia. Spotykamy je w Kościele od pierwszych wieków jego istnienia . W podjętym zagadnieniu zajmiemy się patrociniami św. Józefa. Brakuje do tej pory pełnych szczegółowych badań nad tym wezwaniem. Nie oznacza to oczywiście, że w dotychczasowych studiach józefologicznych ten element w ogóle nie występował . Według ostatnich ustaleń w 1998 roku w Polsce 364 kościoły parafialne nosiły wezwanie Oblubieńca NMP . Św. Józef przez wieki nie był obierany na patrona kościołów. Przyjmuje się, że pierwszy kościół ku czci św. Józefa został wzniesiony w Nazarecie przez cesarzową Helenę. W Europie najstarszym kościołem jemu poświęconym miała być świątynia w Bolonii (z 1129 roku) . Na podstawie dotychczasowego stanu badań trudno dokładnie ustalić, kiedy w Polsce pojawiły się pierwsze kościoły noszące jego patrocinium. Z dużym prawdopodobieństwem nie miało to jednak miejsca w średniowieczu. Nie spotykamy wtedy ani kościołów parafialnych, ani klasztornych, które nosiłyby takie wezwanie . Wydaje się, że pierwszymi obiektami sakralnymi, które w średniowieczu nosiły wezwanie św. Józefa były niewielkie kaplice szpitalne . Kościoły noszące wezwanie Oblubieńca NMP spotykamy w okresie nowożytnym. Był to jeden z przejawów wzrastającej popularności tegoż świętego. Do promocji św. Józefa jako patrona i opiekuna przyczyniły się w dużej mierze także i środowiska zakonne, które dostrzegły w nim niezawodnego pośrednika . Zadaniem niniejszego artykułu jest ukazanie przejawu popularności św. Józefa w środowisku zakonnym w Polsce ok. 1772 roku poprzez analizę częstotliwości występowania jego wezwania. W pracy jako źródło wykorzystano informacje zawarte w charakterystyce kościoła w Rzeczypospolitej w tym okresie, dokonanej przez Stanisława Litaka. Zestawiając na podstawie źródeł wszystkie placówki zakonne odnotował on także interesujące nas wezwania kościołów.