Rozwój sieci parafialnej w Toruniu od średniowiecza do czasów współczesnych

Abstract

Parafia jest najmniejszym, ale jednoczenie niezwykle ważnym, okręgiem administracji kościelnej. Sieć parafialna to ogół takich okręgów na danym terenie. Najnowszy kodeks kanoniczny definiuje parafię następująco: „Parafia jest określoną wspólnotą wiernych, utworzoną na sposób stały w Kościele partykularnym, nad którą pasterską pieczę, pod władzą biskupa diecezjalnego, powierza się proboszczowi jako jej własnemu pasterzowi” . Celem pracy jest przedstawienie rozwoju sieci parafialnej w Toruniu w okresie od średniowiecza do czasów współczesnych, a dokładnie od I połowy XIII wieku do 2016 roku (w tym roku erygowano ostatnią parafię). Mówiąc o rozwoju sieci parafialnej na myśli mamy zmiany granic dotychczas istniejących oraz powstawanie nowych parafii w mieście. Musimy także zauważyć, że nowe parafie pojawiały się w Toruniu również w związku z rozszerzaniem jego granic. Odwołajmy się do podziału diecezjalnego omawianego obszaru. Od średniowiecza do 1992 roku obszar obecnego Torunia znajdował się w granicach dwóch diecezji. Od średniowiecza do początku XIX wieku były to diecezja chełmińska oraz diecezja włocławska, a następnie od początku XIX wieku do 1992 roku diecezja chełmińska oraz archidiecezja gnieźnieńska. Granicą dzielącą diecezje była rzeka Wisła. Po reorganizacji administracyjnej Kościoła katolickiego w Polsce i powstaniu nowych diecezji, na mocy bulli papieża Jana Pawła II z 25 marca 1992 roku Totus Tuus Poloniae populus, całe miasto znalazło się w granicach diecezji toruńskiej. Obecnie w granicach miasta Torunia funkcjonują łącznie 22 parafie diecezjalne oraz 1 parafia garnizonowa. Pod względem administracji kościelnej znajdują się one w granicach czterech dekanatów toruńskich. Genezy rozwoju sieci parafialnej należy upatrywać w dwóch czynnikach. Z jednej strony mamy na uwadze poszerzenie granic miasta o nowe dzielnice, wcześniej samodzielne miejscowości, chodzi dokładnie o: Podgórz, Stawki, Rudak, Bielany, Czerniewice, Wrzosy, Rubinkowo oraz Kaszczorek. Z drugiej natomiast, musimy pamiętać, o zwiększającej się liczbie mieszkańców miasta, która wymagała odpowiedniej opieki duszpasterskiej. Oddziaływanie obydwu czynników możemy śledzić szczególnie od II połowy XX wieku.