Abstrakt:
Archiwa diecezjalne w dzisiejszym znaczeniu są efektem wprowadzonych Kodeksem Prawa Kanonicznego z 1917 roku postanowień o zakładaniu w diecezjach archiwów historycznych. W Polsce powołano w 1925 roku Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu, które jest najstarszym działającym archiwum szczebla diecezjalnego w naszym kraju. Archiwa te odpowiadają za gromadzenie archiwaliów z instytucji centralnych w diecezji, agend diecezjalnych oraz dekanatów i parafii istniejących na podległych im terenach. Celem publikacji jest przybliżenie wiedzy o archiwach kościelnych, a zwłaszcza Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej, które w 2016 roku obchodziło 15-lecie swojej działalności.
Pierwsze trzy teksty traktują o archiwach diecezjalnych. Wiesława Kwiatkowska przedstawiła metodykę opracowania archiwaliów kościelnych nakreśloną w literaturze naukowej. Jest to synteza zawierająca gotowe przykłady praktyk możliwych do zastosowania w archiwach kościelnych. Ks. Robert R. Kufel przedstawił dzieje, zasób i organizację Archiwum Diecezjalnego w Zielonej Górze, zaś dla toruńskiego archiwum uczynił to Mateusz Zmudziński.
Kolejne trzy rozdziały odnoszą się do prac konserwatorskich i badań mikrobiologicznych prowadzonych w toruńskim archiwum diecezjalnym. R. Białkowski, M. Borycka i M. Pronobis-Gajdzis w bardzo ciekawej części charakteryzują prace wykonane podczas audytu konserwatorskiego w Archiwum Akt Dawnych Diecezji Toruńskiej. Na uwagę zasługują propozycje zmian i modyfikacji. J. Karbowska-Berent, D. Jezierska i T. Sawoszczuk przedstawili wyniki badań mikrobiologicznych prowadzonych w archiwum i na obiektach w nim przechowywanych. A. Zięba i E. Jabłońska omówiły efekty konserwacji zachowawczej przeprowadzonej na części zasobu przez studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ostatnie trzy części traktują o toruńskich archiwaliach. Kinga Michalak scharakteryzowała księgi metrykalne parafii farnej w Lidzbarku k. Działdowa, Marta Ruczyńska przedstawiła marginalia z metrykaliów parafii w Radomnie, zaś P. Czekaj i M. Zmudziński opublikowali spis akt z parafii farnej w Wąbrzeźnie.