„Ja z nimi żyć nie mogę…” – oblicza Innej w «Powieści bez tytułu» Józefa Ignacego Kraszewskiego

Abstract

Artykuł jest interpretacją Powieści bez tytułu (1854) Józefa I. Kraszewskiego jako utworu realizującego schemat kobiecej powieści rozwojowej. Tym samym autor rozwija problematykę dotychczas jedynie zasygnalizowaną przez badaczy. Celem tekstu jest udowodnienie, że Sara Białostocka – główna kobieca postać w utworze – to bohaterka oryginalna, nietuzinkowa: Inna. Jej odrębność wyraża się zarówno na poziomie przynależności kulturowo-religijnej (jest Żydówką), jak i na tle typowych męskich wyobrażeń na temat kobiecości. Życie Sary zostało również skonfrontowane z dyskursywnymi fragmentami powieści, które podejmują temat dorastania człowieka. Tytułowe oblicza Innej to: uczennica Stanisława Szarskiego, czytelniczka „książek zbójeckich”, kapłanka sztuki i zimna, zdystansowana aktorka Smaragdina. Prześledzenie kolejnych wcieleń bohaterki pozwala uwydatnić jej zmagania z otoczeniem oraz z własną tożsamością.