Abstrakt:
4 kwietnia 1945 roku przybył do Torunia, z polecenia o. Emila Życzkowskiego, prowincjała Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego, o. Stanisław Jędrusik. Ponowne pojawienie się zakonu w Toruniu nie dotyczyło tym razem kościoła parafialnego św. Janów, przy którym pracowali oni w okresie nowożytnym przez blisko 200 lat, ale opuszczonej świątyni poewangelickiej położonej przy Rynku Staromiejskim oraz znajdującej się w jej sąsiedztwie kamienicy. Od tego momentu rozpoczęły się powojenne dzieje jezuitów w Toruniu.
Do tej pory nie opracowano całościowo dziejów Towarzystwa Jezusowego w Toruniu w okresie po II wojnie światowej. Nie oznacza to oczywiście, że w pracach poświęconych chociażby dziejom Kościoła w diecezji chełmińskiej, czy w samym Toruniu nie podejmowano tego tematu. W niniejszym tekście przywołano kilka przykładów działalności jezuitów, w świetle których można analizować ich obecność w perspektywie powojennych dziejów miasta: posługa duszpasterska, Duszpasterstwo Akademickie, księgarnia i biblioteka, grupy i wspólnoty, funkcje kapelanów w Klubie Inteligencji Katolickiej, Instytut Miłosierdzia Bożego, ośrodek duszpasterstwa rodzin oraz represje ze strony władz.
