Aetiology of indecent behaviours is a multidimensional issue. It is impossible
to explain the conditions of prostitution while only referring to mono-causal concepts. In
the previous traditional aetiological approaches, the simultaneous perspective is dominating
and this emphasises the interrelated systems of factors found in educational environments
and resulting from the economic conditions and cultural changes which modify the attitudes
towards mores, sexuality and morals. However, the changing image of contemporary
prostitution requires other factors determining this phenomenon and being found beyond
the traditional areas of analysis. Considering the fact that prostitution connected with the
dysfunctionality of family environments and authentic poverty is only incidental to the
phenomenon, the research interests were focused on the sphere of human temperament and,
especially, needs of stimulation.
Objective and method: The main objective of the article was analysing different factors
that could accompany the decision on practising prostitution and showing the possibilities
of counteracting the phenomenon. In order to obtain a complete picture of a life situation,
the selected elements of the personality profile and level of reactivity were discussed. The
research used the method of browsing through secondary sources.
Results: The article introduced three perspectives related to different approaches to the
aetiology of prostitution. The first one refers to the traditional system of factors determiningthe phenomenon of prostitution that could be found in educational environments and
cultural conditions. The multi-causal syndromes of factors determining prostitution
mainly include the symptoms of family dysfunctionality, objective poverty or a subjective
feeling of neediness, as well as the strongly stimulating, yet, in some cases, also depraving,
influence of peer groups and the mass media promoting consumerism. The last category
of factors may especially influence the attitudes and behaviours of young people accepting
unlimited consumerism. That part of the article mentioned research results representing
the multi-causal model. Among others, those were the studies of J. Kurzępa, M. Kowalczyk-
Jamnicka, and J. Moczydłowska. The second discussed aetiological perspective refers to the
psychosexual approach, which indicates the importance of specific personality traits and
sexual experiences as the factors predestining women to practise prostitution. Followers
of this perspective emphasise the independence of psychosexual factors of the changing
social and economic conditions; therefore, these factors become universal. To support this
approach, the research studies of J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. Pabian and Z. Izdebski were
mentioned. The psychosexual perspective emphasises the role of traumatic sexual experiences
and the distorted personality traits of prostituting women; these factors can be correlated.
The last presented approach was the stimulation perspective. This constitutes an aetiological
alternative to the previous traditional perspectives. It emphasises that people have different
demands for stimulation; therefore, some need strong stimuli which will maintain their
excitement level on a high level. Some people are more inclined towards trying risky things,
including prostitution. The stimulation perspective enables one to explain the reasons for
practising prostitution by people who do not come from families with upbringing inefficiency,and material advantages obtained thanks to prostitution are not the only inspiring factor to them. The article ends with a discussion concerning possibilities of preventive measures which should take cultural and social changes into consideration and go beyond traditional patterns connected with reorganisation of dysfunctional environments.
Etiologia zachowań nierządnych jest problemem wielozakresowym. Nie sposób
wyjaśnić uwarunkowań prostytucji odwołując się jedynie do koncepcji monokauzalnych.
W dotychczasowych, tradycyjnych ujęciach etiologicznych dominuje podejście symultaniczne
wskazujące na powiązane ze sobą układy czynników zawierających się w środowiskach
wychowawczych, wynikających z kondycji ekonomicznej jak i zmian kulturowych, które modyfikują
podejście do sfery obyczajowości, seksualności, moralności. Jednak zmieniający się
obraz współczesnej prostytucji wymaga poszukiwania także innych czynników warunkujących
to zjawisko, a znajdujących niejako poza tradycyjnymi obszarami eksploracji. Uwzględniając
fakt, że prostytucja powiązana z patologią środowisk rodzinnych i autentycznym
ubóstwem stanowi margines zjawiska, zainteresowanie badawcze skierowano na sferę temperamentu
człowieka, a w szczególności na potrzeby stymulacyjne.
Cel i metoda: Głównym celem opracowania była analiza zróżnicowanych czynników,
jakie towarzyszyć mogą podejmowaniu decyzji o uprawianiu prostytucji, a także wskazanie
możliwości przeciwdziałania zjawisku. Dla uzyskania pełnego obrazu sytuacji życiowej omówiono
także wybrane elementy profilu osobowościowego oraz poziom reaktywności. W badaniach
wykorzystano metodę przeszukiwania źródeł wtórnych.
Rezultaty: W opracowaniu przedstawiono trzy stanowiska prezentujące zróżnicowane
poglądy na etiologię prostytucji. Pierwsze z nich odwołuje się do tradycyjnego układu czynników
warunkujących zjawisko prostytucji zawierających się w przede wszystkim w środowiskach
wychowawczych oraz w warunkach kulturowych. Multikauzalne syndromy czynników
warunkujących prostytucję obejmują głównie przejawy patologii rodziny, dysfunkcjonalności
rodzin, obiektywne ubóstwo lub subiektywne poczucie niedostatku, a także silnie stymulujące,
choć w niektórych przypadkach demoralizujące, wpływy środowisk rówieśniczych
i oddziaływania mass mediów kreujących konsumpcyjny styl życia. Ostatnia kategoria czynników
w sposób szczególny wpływać może na postawy i zachowania młodych ludzi akceptujących
nieograniczony konsumpcjonizm. W tej części opracowania przywołano wyniki badań reprezentujące model multikauzalny, m.in. badania: J. Kurzępy, M. Kowalczyk-Jamnickiej,
J. Moczydłowskiej. Druga omówiona perspektywa etiologiczna odwołuje się do ujęcia psychoseksualnego,
w którym wskazuje się na rolę specyficznych cech osobowości oraz doświadczeń
seksualnych jako czynników predestynujących do uprawiania nierządu. Zwolennicy tej
perspektywy wskazują na niezależność czynników psychoseksualnych od zmieniających się
warunków społeczno-ekonomicznych, dzięki temu nabierają one cech uniwersalnych. Dla poparcia
tego stanowiska przytoczono badania J. Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. Pabian i Z. Izdebskiego.
W ujęciu psychoseksualnym podkreśla się rolę traumatycznych doświadczeń seksualnych
i zaburzonych cech osobowości kobiet prostytuujących się, które to czynniki mogą
ze sobą korelować. Ostatnim zaprezentowanym stanowiskiem jest ujęcie stymulacyjne. Stanowi
ono alternatywę etiologiczną dla wcześniejszych tradycyjnych ujęć. Kładzie się w nim
nacisk na zróżnicowane zapotrzebowanie na stymulację ludzi, co powoduje, że niektóre osoby
oczekują silnych bodźców, które utrzymują ich stan pobudzenia na wysokim poziomie.
Z tego względu osoby te są bardziej skłonne do podejmowania ryzykownych zachowań, do
których zaliczyć można także uprawianie nierządu. Ujęcie stymulacyjne pozwala na wyjaśnienie
przyczyn uprawiania prostytucji przez osoby, które nie wywodzą się ze środowisk niewydolnych
wychowawczo, a gratyfikacje materialne uzyskiwane w trakcie uprawiania nierządu
nie są jedynym czynnikiem inspirującym. Opracowanie kończy omówienie możliwości podejmowania
oddziaływań profilaktycznych, które uwzględniać powinny zachodzące zmiany kulturowe
i społeczne oraz wychodzić poza tradycyjne schematy związane z restrukturyzacją
środowisk spatologizowanych.
