L’Etat actuel de la Pologne, par l’abbé Jean-Baptiste de Chèvremont (1702) : un regard surprenant sur la Pologne après l’élection d’Auguste II

Abstract

This article is a short analysis of the depiction Poland-Lithuania made by de Chèvremont at the dawn of the 18th century. In his L’Etat actuel de la Pologne (the actual state of Poland), he voluntarily set aside history of Poland-Lithuania and presents himself as a “Political traveller”. He proposes first to show hidden forces acting behind the political scene as he considers earlier French authors failed to do so, a weakness which made their work incomplete. He then proposes a pessimistic analysis of the Polish décadence, de Chèvremont being one of the first to use this term, showing all major causes slowly leading Poland to a fateful end and why, according to him, Poland is already a lost cause.

W artykule przedstawiono krótką analizę obrazu Korony I Litwy sporządzonego przez de Chèvremonta na początku XVIII wieku. W swoim L’Etat actuel de la Pologne („Prawdziwy obraz Polski”) de Chèvremont nazywa się „politycznym podróżnikiem”. Zaczyna od nakreślenia ukrytych sił działających poza sceną polityczną i zwraca uwagę, że nie udało się to wcześniejszym autorom francuskim, przez co ich prace były niekompletne. Następnie przedstawia pesymistyczną wizję polskiej dekadencji – de Chèvremont jest jednym z pierwszych, którzy używają tego określenia, pokazując główne przyczyny prowadzące Polskę powoli do smutnego końca. Zwraca również uwagę na to, dlaczego – jego zdaniem – Polska już przegrała swoją sprawę.