Toruński ośrodek badań naukowych w dziedzinie historii wychowania w latach 1991−2000. Reminiscencje osobiste

Abstract

This article is an ego-document that contains facts from the history of one of scientific and teaching units of Nicolaus Copernicus University. The information contained herein refers to both the history of the institution, i.e., Nicolaus Copernicus University, as well as the Department of History of Education and Social Thought, Pedagogy Institute, in 1991−2000. It describes the centre for scientific research and its traditions concerning the history of education. It also presents employees of the department, as well as the directions of research that has been conducted from 1945 to this day.

Głównym celem działalności naukowej niewielkiego grona pracowników Zakładu Historii Wychowania i Myśli Społecznej Instytutu Pedagogiki UMK w latach 1991−2000 było uczynienie z Torunia w miarę ówczesnych możliwości istotnego ośrodka w zakresie badań nad historią wychowania XX stulecia, a zwłaszcza w kontekście relacji między polityką a szeroko rozumianą problematyką oświatowo-wychowawczą. Należy też odnotować, że w latach 1991−2000 zarówno Zakład Historii Wychowania, jak i Instytut Pedagogiki funkcjonował w strukturach Wydziału Humanistycznego. Z zachowanych w archiwum uniwersyteckim materiałów źródłowych wynika, że dekret Rady Ministrów z 24 sierpnia 1945 roku, zatwierdzony następnie przez Krajową Radę Narodową, powoływał do życia Uniwersytet Mikołaja Kopernika w formie dwuwydziałowej z Wydziałem Humanistycznym (wraz z Sekcją Sztuk Pięknych) i Matematyczno-Przyrodniczym. Ten historyczny akcent bytności humanistyki na UMK, począwszy od narodzin uczelni, uwypukla dodatkowy fakt, iż pierwsze wykłady inaugurujące działalność uniwersytetu zostały wygłoszone 24 listopada 1945 roku przez znakomitych humanistów ówczesnego Wydziału, profesorów Tadeusza Cieżowskiego i Stefana Srebrnego. W roku akademickim 1999/2000, wieńczącym dziesięcioletni okres funkcjonowania Zakładu Historii Wychowania i Myśli Społecznej, Wydział Humanistyczny dysponował rozbudowaną strukturą organizacyjną. W jego skład poza Instytutem Pedagogiki wchodziły: Instytut Filozofii, Instytut Socjologii, Katedra Politologii, Katedra Psychologii, a także samodzielny Zakład Logiki i Semantyki. W ramach Instytutów i Katedr funkcjonowały samodzielne zakłady i pracownie. W strukturze organizacyjnej Wydziału funkcjonowało także Wyższe Zawodowe Studium Pedagogiczne (z wyodrębnionym, samodzielnym kierunkiem studiów) oraz Międzywydziałowe Indywidualne Studia Humanistyczne − z formą studiów o charakterze międzywydziałowym. Władze dziekańskie Wydziału Humanistycznego tworzyli: dziekan − prof. dr hab. Ryszard Borowicz, prodziekani: dr hab. Witold Wojdyło, dr hab. Ryszard Wiśniewski, prof. UMK; dyrektor Instytutu Filozofii − prof. dr hab. Włodzimierz Tyburski; dyrektor Instytutu Pedagogiki − prof. dr hab. Aleksander Nalaskowski; dyrektor Instytutu Socjologii − dr hab. Andrzej Zybertowicz, prof. UMK; kierownik Katedry Politologii − dr hab. Witold Wojdyło, prof. UMK; kierownik Katedry Psychologii − prof. dr hab. Augustyn Bańka; kierownik Zakładu Logiki i Semantyki − dr hab. Andrzej Pietruszczak, prof. UMK; kierownik Wyższego Zawodowego Studium Pedagogicznego − dr Jerzy Świątek; kierownik Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych − prof. dr hab. Mirosław Żelazny.