Dojrzałość i gotowość dzieci sześcioletnich do czytania, pisania i wypowiedzi w kontekście obowiązku szkolnego – wybrane obszary rozwoju dziecka, pracy przedszkola i szkoły

Abstract

Issues of maturity and readiness of the child in the context of the six-year mandatory school age and maturity of the school. The key is the question of the age to start school, conditioning the success of a school. The text discusses some areas of school maturity of the child in terms of reading, writing and speech. The analysis was made based on the normal development of the child, as well as confounding factors.

Zagadnienie dojrzałości i gotowości szkolnej dziecka sześcioletniego należy ujmować wieloaspektowo. Niezwykle istotne są czynniki indywidualne warunkujące dojrzałość dziecka, jego potrzeby, predyspozycje rozwojowe. Diagnoza gotowości szkolnej przeprowadzona w przedszkolu powinna być rzetelna, a pomoc terapeutyczna profesjonalna. Szkołę otwartą na przyjęcie sześcioletnich uczniów także powinna cechować dojrzałość. Ważny jest nauczyciel, jego osobowość i kompetencje, odpowiedni dobór metod i form pracy z dzieckiem młodszym. Pamiętajmy, że dzieci uczą się spontanicznie poprzez obserwację i naśladownictwo, zatem bardzo istotny jest sposób komunikowania się osób dorosłych, kultura wypowiedzi, szacunek do języka, staranność i poprawność wypowiedzi, prawidłowa artykulacja, dobór literatury, estetyka języka. Jakość mowy nauczyciela, styl wypowiedzi kształtuje mowę i sposób narracji uczniów. Rodzice powinni doświadczać wsparcia i partnerstwa ze strony nauczycieli. Powinni być świadomi, jak pomóc dziecku przekroczyć próg szkolny i być dobrym uczniem. Ważny jest pozytywny obraz szkoły i przekonanie, że dziecko poradzi sobie/ sprosta zadaniom szkoły. Szkoła otwarta na dziecko sześcioletnie ma być przyjazna, radosna, bezpieczna, być placówką, w której dziecko radośnie i z zapałem podejmuje codzienną aktywność oraz odnosi sukces na miarę swoich możliwości rozwojowych. Badania naukowe nad gotowością szkolną dowodzą, że jest to konstrukt wielowymiarowy. Poziom gotowości szkolnej bywa zależny od wieku, płci dziecka, stanu jego zdrowia, sytuacji środowiska domowego i szkolnego, kompetencji nauczyciela do pracy z dzieckiem, sposobu spędzania czasu wolnego rodziny, okresu realizacji wychowania przedszkolnego. Budowanie kompetencji gotowości szkolnej powinno stać się ważnym zadaniem edukacji przedszkolnej, wczesnoszkolnej i edukacji domowej. Zmiany powinny skupić się na: organizacji procesu nauki, programach kształcenia dzieci młodszych, metodyce nauczania i uczenia się, opracowaniu strategii rozpoznawania i kontroli specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz specjalistycznym wsparciu dziecka, rodzica i nauczyciela. Wyniki badań pokazują silne powiązanie gotowości szkolnej z całokształtem codziennych doświadczeń dziecka.