Negaksjologie sfery publicznej. Społeczna anomia, apatia i atomia, czyli w kręgu mono(seo)kracji

Abstract

W artykule tym podejmuję zagadnienie negaksjologicznych strategii ponowoczesności. Terminem tym oznaczam negatywne aksjologie bądź aksjologie negatywnych wartości. Wśród nich można wyróżnić wiele metod, ujęć i tendencji. Część z nich jest bardziej szczegółowa, część z kolei posiada bardziej ogólny charakter. Do szczegółowych strategii negaksjologicznych zaliczam: komercjalizatorstwo, konsumeryzm, ekonomyślenie, merkantylizm, finansizm, hedonitrofizm, rywalizacjonizm, kreatywizm, innowacjonizm, efektywizm, ekspansywizm, indywiduomania, rankingofilia, certyfikoholia, profesjonalizm, panaktywizm, hiperleksja, amoralny familizm, wizerunkostwo. Spośród ogólniejszej natury orientacji negaksjologicznych należy wymienić co najmniej trzy: anomię, apatię oraz atomię. Anomia oznacza dezintegrację więzi społecznych; apatia – znieczulicę moralną; atomia – to, że w ponowoczesnych społeczeństwach większość woli żyć samej lub samemu i na własne konto, zapoznając myślenie w kategoriach dobra wspólnego. Jedyną rzeczą, uznawaną za wartościową, okazuje się indywidualna korzyść. Wyłania się stąd wniosek, że aksjologia ponowoczesności, którą należy identyfikować z terminem negaksjologia, jest wewnętrznie ukierunkowana na promocję samotności jako kluczowej wartości.

In this paper I concern a phenomenon of negaxiologies characteristic for the postmodern epoch. It means some negative axiologies or axiologies of negative values. Among them it can be distinguished a lot of methods, approaches and tendencies. The part of them is more detailed, the other one more general. To the detailed negaxiological strategies belong: commercialism, consumerism, thinking only in an economic way, mercantile system, financial capitalism, hedonitrophism, competitivism, creativism, innovationism, the pressure on effectiveness, expansionism, individualism, rankingaphilia, certificataholism, professionalism, panactivism, the law inflation, amoral familism, the tendency to creating a positive image. Among the more general negaxiological approaches it should be mentioned at least three: anomie, apathy, atomy. Anomie means the disintegration of social bonds; apathy – the moral insensitivity; atomy – that in postmodern societies everyone prefers living alone without thinking about such categories like the common good. The only thing which is positively regarded is someone’s individual benefit. It leads us to the conclusion that the postmodern axiology, which can be identified with the term negaxiology, is immanently oriented at promotion of loneliness as a key value.