Rola bibliotek naukowych we wdrażaniu rozwiązań otwartych Repozytorium Open Access – model dla uczelni

Abstract

Naukowy ruch Open Access (otwarta wiedza, otwarta nauka, otwarte zasoby informacji) wkroczył w fazę dojrzałą, w której powstają nie tylko nowe modele czy polityki funkcjonowania wymiany informacji naukowej, ale i wyrafinowane narzędzia wspomagające proces gromadzenia zasobów informacji, analizy naukowej, bibliometrii czy naukometrii. Nowa jakość w komunikacji naukowej opiera się przede wszystkim na budowaniu zasobów, które są elektroniczne, otwarte i dostępne za darmo dla każdego, kto chce prowadzić badania i wykorzystywać najnowsze osiągnięcia dydaktyczne do swojej pracy zawodowej lub celów poznawczych. Ich otwartość nie ma nic wspólnego z dowolnym ich traktowaniem, otwarty dostęp nie oznacza, że zasoby te nie są chronione przez prawo autorskie. Ich uwolnienie wynika z woli autora, by nie zastrzegać wszystkich praw. Dojrzałość tego ruchu polega także na tym, że zbudował światowy lobbing naukowy doskonale radzący sobie w świecie polityki i wprowadził do systemów nauki nowe spojrzenie na to, czym, jak i czyja może być nauka oraz jej zasoby. Pokazuje, jak inwestować pieniądze publiczne, by wróciły do podatnika w postaci daru – otwartych zasobów.

The Open Access movement (open knowledge, open science, open information resources) has reached its mature phase, in which not only new models or policies of information exchange emerge, but also sophisticated tools to support collections of information resources development, scientific bibliometric or scientometric analyses are created. New quality of scientific communication processes is based first of all on the development of e-resources which are open and freely accessible to everyone who needs them for research, didactics, other professional activities or personal development. The openness of resources does not mean that they are not protected by law. Authors’ rights are protected and the openness of documents results from the authors’ will not to reserve all their rights. Maturity of Open Access movement manifests also in world-wide scientific lobby noticeable in business and political environment. It has introduced to the systems of 46 Otwarte zasoby wiedzy – nowe zadania uczelni i bibliotek w rozwoju komunikacji naukowej science new vision of the essence and ownership of science and its resources. It shows how to invest public funds so that they come back to tax-payers as a gift of open resources.