Dżuma – epidemia duszy i ciała? Sposoby zwalczania dżumy w nowożytnym Gdańsku

Abstract

Historiograficzne dokumenty źródłowe z czasów nowożytności przedstawiają obraz świata pogrążonego w chaosie, panice, przeświadczonego o zbliżającym się millenium, a w wymiarze religijnym o bliskiej paruzji Pańskiej. Jego starotestamentalna wizja wynikała z jednej strony z zastanych realiów historyczno-społecznych, częstych wojen, fal głodu i epidemii chorób zakaźnych, będących utrapieniem ówczesnych społeczeństw, z drugiej zaś była intensyfikowana przez oficjalne stanowisko władz świeckich i nauczanie kościelne, które opierało się na teologii gniewu Pańskiego i sprawiedliwej kary za grzechy ludzkie, rozpustny styl życia i złe nawyki. Taka pesymistyczna ewokacja nieszczęść i trzymanie w ryzach społeczności danego miasta ułatwiały z pewnością wprowadzenie dyscypliny moralnej i prawnej do codziennego porządku życia i racjonalizację systemu radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi.