Typy przełączania kodów w społeczności polskich emigrantów na Syberii – mieszkańców wsi Wierszyna koło Irkucka

Abstract

Wieś Wierszyna w pobliżu Irkucka zostałą założona przez polskich dobrowolnych osadników na początku XX w. Przybysze z różnych regionów Małopolski przynieśli ze sobą polską kulturę, religię rzymsko-katolicką, a także mieszankę gwar małpolskich, która do dziś przetrwała w obcym otoczeniu. Ich polszczyzna zmieniała się pod wpływem języka rosyjskiego i obecnie w ich gwarze jest wiele zapożyczeń i kalk. Szczególnym zjawiskiem, jakie można zaobserwować w mowie wierszynian, jest przełączanie kodów. W zgromadzonym materiale wyróżnione zostały trzy typy przełączania i mieszania kodów: wtrącenia, alternacja i kongruentna leksykalizacja. Autor przedstawia ich przykłady oraz próbuje scharakteryzować przełączanie kodów jako zjawisko lingwistyczne i społeczne.

Vershina is a village near Irkutsk (Siberia) founded by voluntary Polish settlers in the beginning of the 20th century. People coming from various parts of Little Poland brought with them Polish culture, Roman-Catholic religion and a mixture of Polish dialects which they preserved until now in foreign surroundings. However, their Polish dialect has been evolving under the influence of the Russian language and nowadays there are many borrowings and loan translations (calques) in it. The other phenomenon observed in the speech of the descendants of Polish settlers in Siberia is code-switching. There are three main types of code-switching and code-mixing in the collected material: insertion, alternation and congruent lexicalization. The author names examples of each of the types and tries to give characteristics of the code-switching as a linguistic and social phenomenon.