Folklorysta w sieci. Prolegomena do badań folkloru internetowego

Abstract

W artykule tym podjęta zostaje refleksja nad zjawiskiem określanym mianem folkloru internetowego (e-folkloru, netloru). W pierwszej części omówione są dotychczasowe polskie prace w różny sposób odnoszące się do tego zagadnienia; podjęta zostaje tu również próba wskazania głównych sposobów pojmowania folkloru internetowego oraz stosowanych wobec niego strategii badawczych. Druga część artykułu zmierza do udokumentowania hipotezy, iż w dzisiejszych czasach nieformalna komunikacja typu folklorystycznego ma miejsce przede wszystkim w Internecie, który stał się głównym obszarem spontanicznych kontaktów międzyludzkich, a zarazem „miejscem” najbardziej intensywnej wymiany tekstów oraz dynamicznego rozwoju nowych form i gatunków folkloru. W trzeciej części omówione są pokrótce podstawowe problemy związane z badaniem e-folkloru w kontekście takich „tradycyjnych” kategorii opisu, jak anonimowość, sytuacja wykonawcza, powtarzalność i wariantywność oraz spontaniczność. Sformułowane zostają tu również pewne postulaty metodologiczne tudzież wskazówki dotyczące zbierania i archiwizowania materiałów pochodzących z Internetu. Zaprezentowane w trzeciej części rozważania koncentrują się zarazem wokół fundamentalnej kwestii, jaką jest wyznaczenie granic zjawiska folkloru internetowego. Zaproponowana w zakończeniu robocza definicja e-folkloru ujmuje go jako wszelkiego rodzaju teksty (słowne, obrazowe, dźwiękowe, multimedialne) funkcjonujące w różnych kanałach komunikacji internetowej, stanowiące kolektywną „własność” określonej grupy internautów, które cechuje: 1) powtarzalność/popularność, 2) spontaniczność/nieoficjalność, 3) względna anonimowość.

The paper discusses the body of Polish works concerning Internet folklore; it also attempts to point to the main ways of comprehending this phenomenon and employed research strategies. Next, the paper aims at documenting the hypothesis stating that nowadays the informal folklore communication takes place first and foremost on the Internet, which has become the dominant area of human interaction as well as the “place” of the most intense text exchange and dynamic development of new forms and genres of folklore. Finally, basic issues related to the study of e-folkore in context of traditional elements of description, such as anonymity, repeatability and variantivity, spontaneity and circumstances of performance are discussed. The paper also forms a number of methodological postulates and pointers regarding collecting and storing material from the Internet, and at the same time attempts to define the limits of Internet folklore. The working definition of e-folklore proposed in the conclusion characterises it as diverse texts (verbal, visual, auditory and multimedia) functioning through various communication channels, constituting the collective property of the given group of users, characterised by repeatability/popularity, spontaneity/unofficiality and relative anonymity.