„Alien city”. Miasto w procesie

Abstract

The phenomenon of a city has been fascinating for ages not only architects and town planners, but also philosophers, sociologists, anthropologists and artists, who see in their transformation processes the reflection of changes taking place in human conditions. These changes’ dynamics intensifies, when a city functions only in virtual space, not having on its disposal a real architectonic tissue. This is the case of an alien city – a virtual city ‘floating’ in cyberspace of http://alien. mur.at/aliencity/index.php, created by Viennese group ‘alien productions’. As Ewa Rewers remarks: „Its Internet address becomes the doorstep […] There is a perspective of computer monitors, windows, which are the pass to ‘the better word’. Searching for ‘a better word’ in the context of a city has its long tradition, expressed in attempts of designing so called ideal cities. In the background of that tradition an alien city can also be perceived in categories of an ideal city. Made in cyberspace, it is an agglomeration meeting the utopian assumption and placed in the Net as postulates of the metropolis authorities. These desiderata touch the problem of society remodeling on the grounds of new ways of life creations, based on liberalization and abolition of all static axes and boundaries. When the ordered projects of Renaissance ideal cities based on harmony, symmetry and statics, not only in architectonic forms but a social system as well, an alien city is a city-process, characterized by constant changeability, fluctuation and imperceptibility. An alien city consists of images of real cities of the world and futuristic views generated by computer, overlapping one another. Visual aspects are completed by sounds, recorded in streets of various metropolises or created by the means of modern techniques. Therefore, it is a metropolis of a hybrid, multilayer character, being created as a result of accumulation of aspects taken from the reality, but also artificially created. Permanent and fixed topography and history does not exist, because every click on its map in the Internet changes its configuration, reorganizing the streets and public buildings’ location. Similar problem concerns its boundaries, which dislocate and remain elusive. An alien city vibrates perpetually, shakes and bustles with changes, but paradoxically it still remains itself, being a monad, in the meaning suggested by Gottfried Wilhelm Leibniz, and also refers to ‘City in space’ by Friedrich Kiesler from 1925. An alien city functions as a dislocated city and its doorstep is not material but virtual as the Internet address. The Renaissance ideal cities were characterized by symmetry, centralization and situating in a carefully selected area, alien city with its monadic, undefined, decentralized and immaterial character is compatible to the spirit of contemporary times and its fluctuation.

Fenomen miasta od wieków fascynuje nie tylko architektów i urbanistów, lecz także filozofów, socjologów, antropologów i artystów, którzy dostrzegają w jego transformacjach odzwierciedlenie zmian zachodzących w ludzkiej kondycji. Dynamika tych przemian nabiera szczególnego napięcia, gdy miasto funkcjonuje jedynie w obszarze wirtualnym, nie dysponując realną tkanką architektoniczną. A tak właśnie dzieje się w przypadku alien city – wirtualnego miasta „unoszącego się” w cyberprzestrzeni pod adresem http://alien.mur.at/aliencity/index.php, wykreowanego przez wiedeńską grupę alien productions. Jak zauważa Ewa Rewers: „Progiem miasta staje się adres jego strony w internecie. […] Pozostaje perspektywa monitorów komputerowych, okien, które nadal stanowią przepustkę do »lepszego świata«”. Poszukiwanie owego „lepszego świata” w kontekście miasta ma swoją długą tradycję, objawiającą się w próbach projektowania tak zwanych miast idealnych. Na tle tradycji także alien city może być postrzegane w kategoriach miasta idealnego. Powstałe w cyberprzestrzeni, jest aglomeracją wychodzącą naprzeciw utopijnym założeniom, zamieszczoną w sieci jako postulaty rządu tej metropolii w cyberprzestrzeni. Dezyderaty te dotykają kwestii przemodelowania społeczeństwa na bazie kreacji nowych sposobów życia, opartych o liberalizację oraz abolicję wszelkich osi statycznych i granic. O ile więc uporządkowane projekty renesansowych miast idealnych opierały się na harmonii, symetrii i statyce – zarówno form architektonicznych, jak i ustroju społecznego, o tyle alien city jest miastem–procesem, cechującym się nieustanną zmiennością, płynnością i nieuchwytnością. Alien city składa się z nałożonych na siebie obrazów rozmaitych rzeczywistych miast świata oraz z futurystycznych widoków, wygenerowanych komputerowo. Aspekty wizualne są uzupełniane przez dźwięki, nagrane na ulicach różnych metropolii lub stworzone przy pomocy nowoczesnych technik. Jest więc metropolią o charakterze hybrydalnym, warstwowym i powstającym w wyniku kumulacji aspektów zaczerpniętych z realnej rzeczywistości, jak i sztucznie wykreowanych. Nie ma raz na zawsze ustalonej topografii i historii, gdyż każde kliknięcie na jego mapę w Internecie zmienia jej konfigurację, przeorganizowując rozkład ulic i instytucji. Podobnie rzecz się ma z jego granicami, które przemieszczają się i pozostają nieuchwytne. Alien city nieustannie wibruje, drga, tętni przemianą, chociaż przekształca się wewnętrznie, paradoksalnie, wciąż pozostaje sobą. Przypomina tym samym monadę, w znaczeniu zaproponowanym przez Gottfrieda Wilhelma Leibniza, a także nawiązuje do Miasta w przestrzeni Friedricha Kieslera z 1925 roku. Alien city funkcjonuje jako miasto zdelokalizowane, a jego próg nie jest materialny, lecz stanowi go adres strony internetowej. O ile więc renesansowe miasta idealne znamionowały symetria i centralizacja oraz usytuowanie w starannie wybranym terenie, o tyle alien city z jego monadycznym, nieuchwytnym, zdecentralizowanym i niematerialnym charakterem zestraja się z duchem współczesności i jej płynnością.