Edukacyjne funkcje wolontariatu i ich percepcja w nauczaniu Kościoła w XXI wieku

Abstract

Mutual assistance between people is a part of every civilization and society and therefore the history of volunteering is as ancient as the existence of mankind. Analysis of the history of volunteering helps in understanding today’s meaning of voluntary sector and the development of this activity in the world, Europe and Poland. Educational sciences emphasize the educational functions of volunteering. Its particular value in the modern world is appreciated by the Catholic Church, demonstrated by statements of 21st century pontiffs: John Paul II, Benedict XVI and Francis. This analysis enables for an insight into roles which can by played by volunteer involvement in helping our neighbor in human and Christian formation. Reading of the texts referring to volunteering can serve as inspiration for both clergy and laity, to use volunteering to help those in need, but also for instruction through service to others and learning in practice, what is the interpersonal solidarity and Christian charity. This analysis is designed to help both theoreticians of pedagogy and Christian education, as well as practitioners who – in schools, parishes, or in the structures of Caritas and other charitable organizations – are involved in volunteering or coordinate it. The development of a voluntary commitment to the needy is a pressing social need in Poland and an opportunity to discover the vocation to Christian and humanistic activities which is both educational tool, possible to use in educational institutions and communities of faith.

Wzajemna pomoc międzyludzka jest elementem każdej cywilizacji i społeczeństwa, dlatego historia wolontariatu jest równie antyczna, jak istnienie rodzaju ludzkiego. Analizując historię podejmowania działań ochotniczych, można lepiej zrozumieć dzisiejsze znaczenie terminu wolontariat i rozwój tej formy aktywności na świecie, w Europie i w Polsce. Nauki o wychowaniu podkreślają funkcje edukacyjne i wychowawcze wolontariatu. Jego szczególną wartość we współczesnym świecie docenia Kościół katolicki, co pokazują wypowiedzi papieży XXI wieku: Jana Pawła II, Benedykta XVI oraz Franciszka. Niniejsza analiza pozwala przyjrzeć się rolom, jakie ochotnicze zaangażowanie w pomoc bliźniemu odgrywać może w formacji ludzkiej i chrześcijańskiej. Lektura tekstów odnoszących się do wolontariatu może być inspiracją zarówno dla duchownych jak i świeckich, do wykorzystania wolontariatu do pomocy ludziom w potrzebie, ale także do wychowywania poprzez służbę innym i uczenia w praktyce, czym jest solidarność międzyludzka i chrześcijańskie miłosierdzie. Niniejsza analiza ma służyć pomocą zarówno teoretykom pedagogiki i wychowania chrześcijańskiego, jak również praktykom, którzy w szkołach, w parafiach czy w strukturach Caritas i innych organizacji charytatywnych są zaangażowani w wolontariat lub nim koordynują. Rozwój ochotniczego zaangażowania na rzecz potrzebujących jest pilną potrzebą społeczną w Polsce i szansą na odkrycie powołania do chrześcijańskiej i humanistycznej działalności, która jest jednocześnie narzędziem wychowawczym, możliwym do wykorzystania w instytucjach edukacyjnych i wspólnotach wiary.