Two Labyrinths in Two Novels: Stanisław Lem and Jan Potocki

Abstract

W artykule przedstawiono związki między "Pamiętnikiem znalezionym w wannie" (1961) S. Lema a "Rękopisem znalezionym w Saragossie" J. Potockiego. Utwory łączy podobna konstrukcja przestrzeni jako labiryntu, budowa fabuły z centralnym motywem wędrówki bohatera, temat poznania, parodystyczny stosunek do tradycji literackiej oraz celowe komplikowanie procesu odbioru. Lem, wykorzystując szereg motywów powieści Potockiego, nadaje im nowe znaczenia i tworzy pesymistyczną wizję samotności współczesnego człowieka we wrogim, niepoznawalnym świecie.

Deux labyrinthes dans deux romans: Stanisław Lem et Jan Potocki. L’article présente les liens qui existent entre Le manuscrit trouve dans une baignoire (1961) de Stanisław Lem et Manuscrit trouvé à Saragosse de Jan Potocki. Les points de ressemblance des deux ouvrages, ce sont: une construction d’espace conçu comme labyrinthe, la structure de la fable avec le motif central de voyage du heros, le theme de la connaissance, la relation parodique envers la tradition litteraire et la complexite volontaire du processus de la reception. En ayant recours aux plusieurs motifs du roman de Potocki, Lem leur assigne de nouvelles significations et cree une vision pessimiste de la solitude de l’homme moderne dans un monde hostile et inconnaissable.