W przestrzeni "długiego trwania". Ideologia społeczno-polityczna "Kazań sejmowych" w kontekście scholastycznej kosmologii

Abstract

W klasycznej francuskiej narratologii z lat 60. każdy fakt kulturowy posiadał dwa poziomy: powierzchniowy i głęboki. Podział ten możemy odnieść do wyróżnionych przez F. Braudela dwóch poziomów czasu: powierzchniowego czasu wydarzeń i głębokiego czasu długiego trwania. Uzupełniona o koncepcję Braudela narratologia umożliwia przekroczenie dyscyplinowych podziałów świata i zestawienie dwóch,wydawałoby się, niekompatybilnych sfer: scholastycznej kosmologii i społeczno-politycznej ideologii "Kazań sejmowych" P. Skargi. Co dzięki temu uzyskamy? Hipotezę o wspólnym strukturalnym rdzeniu, który umożliwia umieszczenie scholastycznego obrazu świata i szermierza kontrreformacji w ramie tej samej formacji kulturowej.

The classic French narratology of the 60 s assumes that every cultural factor consists of two levels: surface and deep. Due to F. Braudel s researches we can place them in two kinds of time: the surface level in the time of event, and the deep level in the long lasting one. Supplemented with Braudel s conception, narratology enables to cross the borderlines of the disciplinary partitioning of reality and to juxtapose two issues of seemingly incomparable disciplines scholastic cosmology and socio-political ideology of the Sermons to the Diet by Piotr Skarga. What does this contrast effect? The hypothesis of a common structural core that allows to put the scholastic view on the cosmos and the champion of counterreformation within the frame of the same cultural formation.