Zawłaszczone państwa, sieci społeczne i wyobraźnia socjologiczna: krytyczna analiza koncepcji state capture

Abstract

Od 1999 roku trwają badania nad specyficzną formą korupcji, określaną mianem zawłaszczenia państwa (state capture). Odnosi się ona do działań grup i jednostek podejmowanych z zamiarem wywarcia wpływu w celu uzyskania korzystnych dla siebie ustaw, regulacji, dekretów i programów rządowych. Artykuł stanowi rekonstrukcję ekonomicznych badań nad tym zjawiskiem. Tekst omawia zakrojone na szeroką skalę badania o nazwie Business Environment and Enterprise Performance Survey (BEE PS) realizowane przez Bank Światowy oraz EBOR. Część pierwszą zamyka analiza recepcji badań nad zawłaszczeniem przez polskich badaczy. Druga część artykułu stanowi socjologiczną krytykę badań nad zawłaszczeniem. Tekst ukazuje ograniczenia narzędzi ekonomicznych w dziedzinie analiz zjawisk korupcyjnych i aferowych. Trudności metodologiczne naukowych analiz zjawisk zakulisowych omówiono na przykładzie afery polityczno-gospodarczej znanej pod nazwą „Trójkąt Buchacza”. Tekst zamyka próba socjologicznej reinterpretacji koncepcji zawłaszczenia państwa.