Abstrakt:
W artykule podstawowe fakty z życia, historii kultu oraz duchowości bł. Juty z Chełmży.
Ze względu na skromny stan średniowiecznych źródeł życie bł. Juty poznajemy tylko w niewielkich odsłonach. Urodziła się prawdopodobnie około 1220 roku w Turyngii. Niestety nic nie wiemy o jej rodzicach, a także najbliższej rodzinie. Rodzina jej męża von Sangerhausen, pochodziła prawdopodobnie z warstw ministeriałów, czyli średniozamożnej grupy społecznej. Chociaż nowożytne żywoty wywodzą ją z książąt brunszwickich, to jednak trudno dać im wiarę. Niewiele możemy powiedzieć o jej wychowaniu, czy wykształceniu, zapewne nabyła umiejętności czytania i pisania.
Późniejsza błogosławiona wyszła za mąż prawdopodobnie między latami 1235-1240. Opisujący jej żywot przyjmują jednak zgodnie, że szybko owdowiała. Mąż jej zginął lub zmarł podczas pielgrzymki lub wyprawy krzyżowej do Ziemi Świętej. Nie można również wykluczyć, że przywołana wyprawa krzyżowa wiodła nie do Ziemi Świętej, ale do Prus. Wskazywałyby na to chociażby późniejsze koleje losów Juty, związane z ziemią chełmińską, czyli bliskim pograniczem z Prusami. Przypomnijmy, że od początku XIII wieku wyprawy krzyżowe właśnie do Prus cieszyły się w Europie dużą popularnością. Dawały one wielu możliwość osiągnięcia takich samych korzyści duchowych jak uczestnictwo w wyprawie do Ziemi Świętej. Dodajmy, że dominującą grupą w wyprawach krzyżowych, powiązanych także z działalnością kolonizacyjną, na obszar pogańskich Prus byli przedstawiciele z różnych obszarów państwa niemieckiego. A więc zarówno mąż Juty jak i ona sama, podejmując wyprawę misyjną do Prus, odpowiadali na zaproszenie misyjne ówczesnego Kościoła.
